Çatallanma nedir sorusuna cevap bulurken çatallanmanın, hard fork ve soft fork olarak kendi içinde ikiye ayrıldığı bilinmektedir. Ardından hard fork nedir ve sonrasında soft fork nedir sorularına cevap aranabilir.

Çatallanma nedir konusunu hard fork nedir ve soft fork nedir sorularını da cevaplayarak ayrıntılı olarak yazımızda ele alıyoruz.

Çatallanma (Hard Fork / Soft Fork) Nedir?

Kripto para ile ilgili yapılan bütün işlemler blockchain ağı üzerinde gerçekleşmesi ile bilinmektedir. Blockchain’i açıklamak gerekir ise şifreli halde bulunan işlemlerin takibini yapmaya imkan tanıyan dağıtık yapıya sahip veri tabanı sistemidir.

Kripto para piyasalarında çok önemli bir konumda bulunan ve bu ortamda işlem yapmak isteyenlerin mutlaka bilmesi gereken çatallanma, diğer tabiri ile fork kavramını şöyle açıklayabiliriz: Çatallanmanın gerçekleşeceği para biriminde, blockchain ağının, bir kopyasının oluşturulup bölünmesi ile bir başka blockchain ağı veri tabanı meydana getirmesidir. Diğer ifade ile fork, var olan blockchain ağı üzerinde oluşan güvenlik sorunları, hataların düzeltilmesi, ağın, talebe cevap verememesi, kripto para birimi geliştiricileri içinde oluşan fikri ayrılıklar gibi nedenlere dayanarak ortaya çıkabilir.

Bu durum oluştuğunda meydana gelen yeni blockchain ağı eskisinden tamamı ile bağımsız durumda bulunmaz. Önceki blochain ağında bulunan veri tabanının kopyalanarak yeni ağın kuralları ile beraber çalışmasını sürdürmektedir.  

Sonrasında oluşan yeni blockchain ağı, yeni bir coinin de ortaya çıkmasına neden olur. Örneğin; Bitcoin para birimi hızı ve güvenliği gibi konularda oluşan hataların düzeltilmesi adına bir çatallanma yaşanmış ve yeni kripto para birimi Bitcoin Cash (BCH) oluşmuştur.

2 farklı biçimde meydana gelebilir. Bunlar şu şekildedir:

Hard Fork (Sert Çatallanma)

Soft Fork (Yumuşak Çatallanma)

Hard Fork Nedir?

Mecburi çatallanma olarak da bilinen hard fork, bir blockchain ağından tamamen bağımsız yeni bir blockchain ağının meydana gelmesidir. Bu aşamada oluşan blockchain ağında yeni bağlantı, yeni işlem ve yeni madencilik kurallarının bulunduğu ayrı bir protokol söz konusudur.

Yeni meydana gelen blockchain ağı, ayrı bir kripto para birimi ile çalışmasını sürdürür. İşleminden sonra var olan blockchain ağındaki veri tabanı bilgileri ve işlem bilgileri kopyalanıp yeni bir ağ ortaya çıkmakta ve önceki blockchain ağında bulunan kurallardan farklı olarak yeni kurallar ile işlem yapan ayrı bir kripto para sistemi söz konusu olmaktadır.

Kripto para sistemlerinde hard fork süreci ile çok fazla karşılaşılır. Örneğin; 2017 senesinde Bitcoin blockchain ağı içinde meydana gelen çatallanma ardından Bitcoin Cash isimli yeni bir coin ortaya çıktığı gibi Ethereum platformunda 2016 senesinde meydana gelen çatallanma sonrası DAO isimli yeni bir coin oluşmuştur.

Hard fork aşamasında önceki blockchain ağı üzerinde işlem yapan madenci ve kullanıcıların ağa uygulanan güncellemeyi dikkate alması bir mecburiyettir.

Soft Fork Nedir?

Soft fork, ağ kullanıcılarının tercihinin ön planda olduğu bir aşamadır. Blockchain ağı üstünde yapılan birkaç farklı değişiklik ile veya yeni oluşan blockchain ağ protokolünün geliştirilmesi aşaması ile ortaya çıkan yeni kripto para biriminde, altcoinin yeterli seviyede işlem görüp görmemesi kullanıcıların tercihine bırakılır.

Var olan blockchain ağı üzerinde işlem yapan kullanıcılar, yeni oluşan ağ üzerinde, ortaya çıkan coin ile işlem yapmak istediğinde coin de piyasada tutunma başarısı kaydeder ise değerlenme meydana gelir.

Özetlemek gerekir ise oluşan kullanıcı çoğunluğu, yeni coini kabul edip benimsediğinde soft fork başarılı sonuçlanabilir.

Hard Fork – Soft Fork Farkı

Hard fork durumu meydana geldiğinde, çatallanma sonrasında oluşan altcoini borsalar, çatallanma gerçekleşen kripto para birimine sahip bulunanlara cüzdanında bulunan ana coin kadar tanımlar.

Örneğin, 2017 senesinde meydana gelen Bitcoin hard forkunda Bitcoin cüzdanında 10 Bitcoin olanların, Bitcoin Cash cüzdanına 10 adet yeni oluşan Bitcoin Cash (BCH) para biriminden tanımlandı.

Soft fork sonrasında, oluşan yeni altcoinin kararlı bir görünüm kazanmasını beklemek mecburiyeti bulunuyor. Oluşan altcoin kararlı bir görünüm kazanır ve piyasalarda tutunma başarısı kaydeder ise cüzdana tanımlanma gerçekleşmektedir. Altcoin, tutunma sağlayamaz ve yeterli seviyede işlem hacmine erişemez ise değer söz konusu olmayacaktır.

Sonuçları

• Bir blok zincirinin baskın gelmesi durumu ortaya çıkar. Bu durum, diğer blok zincirinin düşük bir topluluk benimsemesine veya düşük bir değere sahip olmasına neden olur.
• İki blok zincirine de benimseme eğilimi olur ve eşit bir benimsenme ile birbirlerinden bağımsız bir durumda çalışma gösterir.
• İki blok zincirinin benimsenmesine karşın biri seçildiğinde, tercih edilen zincir, benimsenme ve değer olarak baskın zincir durumuna gelir. Diğer zincir de yeterli seviyede topluluk desteği ve değeri elde eder. Buna Bitcoin Cash ve Ethereum örnekleri verilebilir.

Açıkladığımız durumlardan biri, belli bir fark ile oluşabilir. Zincir konusundaki açıklamamız yaygın olarak görülendir. Yeni kripto para birimlerinin oluşmasını sağlayan hard forklar, çatallanmada beklenen bir sonuç olarak öne çıkar.

Bir Bitcoin forku olan Bitcoin Cash ve Ethereum forku olan Ethereum Classic, piyasa değeri olan 2 farklı varlık üretmeyi amaçlayan hard forklarında beklenen sonuç olarak örnek verilebilir. İki zincir de varlığını sürdürür ama biri daha çok kullanılır ve genellikle daha yüksek bir değer taşır.