Dağıtık Defter Teknolojisi, kısaltılmış adıyla DLT; şifrelenerek parçalara ayrıştırılmış verilerin herhangi bir merkeze bağlı olmadan saklandığı altyapı şeklinde tanımlanıyor. Birden fazla varlık ya da konumu kapsayan bir ağ üzerinde değiştirilemeyecek biçimde eşzamanlı erişim anlamına gelen bu teknoloji, aynı zamanda kayıt, doğrulama gibi işlemleri onaylayan bir protokolü de ifade ediyor.
Geleneksel piyasanın hüküm sürdüğü kripto borsalarda işlemlerin denetlemeleri aracı kurumlar tarafından gerçekleştiriliyor. Bu durumu bir örnekle izah edecek olursak; bir insanın maaşının banka hesabına yatması durumunda, bu işlemin denetimi banka tarafından gerçekleştiriliyor. Bugünün şartlarında kayıt altına alınması gereken tüm finansal işlemlerin büyük çoğunluğu bankalar üzerinden gerçekleştiriliyor. Bu aşamada işlemleri kayıt altına alan ve denetimini yapan banka ya da çeşitli finans kuruluşları yalnızca bir güç taşıyor.
Genel bir değerlendirme yapacak olursak tüketicinin varlığını emanet ettiği finans kuruluşuna güven duyması önemli bir etkendir. Tarihi açıdan baktığımızda her bir tüketici finansal varlıklarının kayıtlı olduğu defterlerin bu gibi aracı kuruluşlarla güvende tutması sıklıkla tercih edilen bir yoldur. Örneğin; bir kişinin çalıştığı firmadan aldığı maaşın yine aynı firma tarafından yönetilmesi, kötü niyetli kişilerin manipülasyonuna hatta defterde değişiklikler yapılmasına neden olabilir. Kötü niyetle yapılabilecek bu gibi hamleleri engelleyebilmek için banka gibi finans kuruluşlarının tüm bu işlemleri denetlemesi, kaydetmesi ve güvende tutması adeta hayati bir önem taşıyor.
Günümüz teknolojisinin gelişmesi sayesinde bankaların dışında 7 gün 24 saat aktif olan Dağıtık Defter Teknolojisi tüketici ve yatırımcılara büyük bir kolaylık sağlıyor. DLT sayesinde insanlar mesai saatlerini beklemeden günün herhangi bir saatinde işlemlerini gerçekleştirebilme fırsatı yakalıyor. EFT ve Swift gibi bazı işlemlerde mesai saatini beklemek ya da yüksek meblağlarda işlem ücreti ödemek gerekirken, DLT sayesinde bu gibi olumsuzlukların önüne geçilebiliyor. Dolayısıyla tüketiciye sağladığı DLT avantajları, bu teknolojinin sıklıkla tercih edilmesini sağlıyor.
DLT (Dağıtık Defter Teknolojisi) Nasıl Çalışır?
DLT’nin çalışma mantığı tüketiciler açısından bir soru işaretidir. Bu teknolojinin nasıl çalıştığını anlayabilmek için öncelikle veri tabanı sistemleri hakkında bilgi sahibi olmak gerekiyor.
Dağıtık veri tabanına benzer bir altyapı üzerine kurulu olan DLT, ayrıca merkezsiz yapıya da sahiptir. Dolayısıyla herhangi bir otoriteye gereksinim duymadan kendiliğinden çalışabilir. Kullanıcıların verilere ulaşması, güncelleme, doğrulama ve şifreleme yapması yine kullanıcılar tarafından oluşturulan konsensüs dahilinde gerçekleşir.
Dağıtık Defter Teknolojisi’nde veriler şifrelenmiş bir şekilde muhafaza edilir. Üstelik bu verilere yalnızca anahtar koduna sahip olan ağ kullanıcıları erişim sağlayabilir.
Diğer yandan bu teknolojide herhangi bir merkeze bağlı olmadan saklanan veriler, parçalayara ayrılmış bir biçimde birden fazla yerde bulunur. Bu sayede verinin ortadan kaldırılması ya da manipüle edilmesi gibi bir durum söz konusu değildir.
Dağıtık Defter Teknolojisi ve Blockchain İlişkisi
Dağıtık Defter Teknolojisi’ni en bilindik altyapı olan Blockchain üzerinden anlatabiliriz. Blockchain, DLT için gösterilebilecek birkaç örnekten biridir. Bu teknoloji sektörün en önemli kripto varlığı olan Bitcoin adına 2009 yılında faaliyet göstermeye başlamıştır. Bu gelişmenin ardından DLT sayesinde işlemlerin doğrulanmasının akabinde kayıt oluşturarak değişimi mümkün olmayan veriler elde edilebiliyor.
Banka ya da bu türden aracı kuruluşların tam tersi olarak maliyet bakımından hem uygun hem de kullanışlı olan blok zincirleri, varlıkların herhangi bir aracıya gerek olmadan hareket edebilmesini sağlıyor. Üstelik arşivlenen kayıtlarda hiç bir değişim yapılamaması ve kullanıcıların işlemlerini deftere kaydedilmesi gibi durumlar önemli ölçüde güven kazandırıyor. Diğer yandan işlem esnasındaki aracıların minimuma düşürülmesi ve kağıt işlemlerine gereksinim olmaması sayesinde çok daha hızlı işlem gerçekleştirilebiliyor. Bu durum verimliliği artırmaya da yarıyor.
DLT, kuruluş ya da kişilerin işlemlerini gerçekleştirebilmeleri için herhangi bir aracı kuruluşa muhtaç olmadan hızlı ve güvenli bir yoldan işlem yapabilmesine imkan tanıyor. Aracılara yer verilmeyen bu teknolojiyle beraber kayda geçen defterin denetiminin yapılması mümkün oluyor. Ayrıca bu teknoloji, merkezi yapılara kıyasla kullanıcılarına çok daha maliyetler, erişimi kolay ve güvenilir bir protokol de sağlayabiliyor.
DLT’nin Avantajları Nelerdir?
DLT hakkında tüm ayrıntıları bilmek isteyen birçok tüketici, bu teknolojinin avantajları üzerine de araştırmalarda bulunuyor. Okuyucularımız için DLT’nin avantajları hakkında birkaç örnek gösterebiliriz:
- Dağıtık Defter Tenolojisi’nde verilerin tek bir yerde toplanmak yerine parçalara ayrılarak çeşitli noktalarda muhafaza edilmesi bir avantaj olarak değerlendirilir. Bu sayede veriler siber saldırılara karşı koruma altına alınır. DLT’de siber saldırı gerçekleştirebilmek için her bir parçaya ayrılmış olan kaydın tüm parçalarına saldırmak gerekir.
- DLT, kullanıcılarına herhangi bir aracı kuruluş arayışına gerek olmadan işlem yapabilme imkanı sunar.
- DLT sayesinde tüketiciler mesai saatlerini beklemeden diledikleri yerde ve saatte işlem gerçekleştirebilirler.
- DLT’de gerçekleştirilen her bir işlem onaylanmasının ardından blok zincirine kaydedilir.
- DLT sayesinde işlemlerde herhangi bir değişiklik yapılması ve kontrol altında tutulması mümkün değildir. Bu nedenle kötü niyetli kişiler tarafından yapılabilecek manipülatif saldırılar da söz konusu değildir.
DLT’nin avantajları birçok tüketicinin dikkatini cezbediyor. Piyasalarda ağ kullanıcılarına önemli kolaylıklar ve avantajlar sağlayan Dağıtık Defter Teknolojisi, aynı zamanda güvenilir, hızlı, kolay ve sağlıklı bir işlem imkanı sağlıyor.
