İyi bir dijital dünya takipçisi, değiştirilemez token deyince akla gelenin NFT olduğunu elbette kolaylıkla fark edecektir. NFT kavramının öne çıkan değiştirilemez özelliğinin nasıl bir anlam ifade ettiği yazımızın konusudur.

Yazımızda aktaracağımız bilgilerle yola çıkıp dijital dünya içinde yer almaya çalışmak yerine ciddi bir araştırmayla hareket etmek yatırımcılar için daha sağlıklı olacaktır. Çünkü bilgilerimiz öneri niteliğinde değil, bilgi verme amacındadır. Öyleyse başlayalım…

Değiştirilemez Token Nedir?

Değiştirilemez token, dijital koleksiyon parçası olarak ifade edilebilir. Değiştirilmez token kavramının tam karşılığı ise NFT olarak öne çıkar. NFT, blok zinciri üzerinde işlem görmeleri ve kendilerine bağlı bir parasal değere sahip olmaları yönüyle kripto para birimlerine benzer.

Değiştirilemez token ile kripto para birimleri arasındaki tek fark, NFT’lerin kendi içinde benzersiz özelliklere sahip olmasıdır. Bir kripto para birimi, aynı cins para birimiyle takas edildiğinde hiçbir fark görülmeyecektir.

Bir NFT, başka bir NFT ile takas edildiğinde ise görüntü benzese de önemli ölçüde farklılıklar ortaya çıkacaktır. Buna sebep olan şey, değiştirilemeyen tokenlerin, tokenleri birbirinden farklı yapan daha derin özelliklere sahip olmasıdır. Bunlar; seri numaraları, görsel, meta verileri gibi unsurları kapsar.

Değiştirilemez token, Crypto Collectibles ya da Niftys ismi ile de ifade edilebilir.

Değiştirilemez Token Standartları

Öne çıkan ana değiştirilemez token standartlarını inceleyelim:

ERC 721

ERC 721, ERC 20’nin çok bilinmeyen bir versiyonudur. ERC 721, değiştirilemez token alanında yer alan bir standart, diğer geliştiricilerin kullanıp takip etmeyi kabul ettiği bir format ya da şablon olarak öne çıkar.

ERC 721’den önce blok zincirleri üzerindeki çoğu token; hisse senedi, para birimi veya bir değer deposu işlevinde bulunuyordu. ERC 721 ile birlikte gerçek varlıklar ve dijital sanat eserini temsil için kullanılabilen dijital koleksiyon özelliğindeki benzersiz tokenlerı meydana getirmek daha kolay bir duruma geldi.

ERC 1155

ERC 1155, değiştirilebilir ve değiştirilemez varlıkların basımı için yeni resmi Ethereum token standardı olarak öne çıkar. Bu standart, Ethereum geliştirme topluluğunun, ERC 1155 varlıklarının gelişimi ile ilgili uygulamalar üretmesine imkan sağlar.

ERC 1155, gayrimenkul ve para biriminden oyun öğelerine ve dijital sanata kadar her türdeki varlığı üretmesine imkan tanıyan, değiştirilemeyen tek token standardı olarak bilinir.

NFT’lerin Temel Özellikleri

Değiştirelemez token yapısındaki NFT’lerin temel özelliklerini başlıklar altında inceleyelim:

Standart

NFT token verilerinin standardizasyonu pratiktir. Bir projeden indirilen uygulama için yüklenen özellik, benzer projelerin hepsinin uyumlu hale gelmesini sağlar. Bu durum, projelerin çok farklı platformlarda avantajlar sağlayan yüksek hacimli NFT’ler üretmesine imkan tanır.

Birlikte Çalışabilirlik

NFT’lerin standardizasyonundan ötürü NFT’lerin birlikte çalışabilirliği güç kazanır. Bu da benzersiz dijital varlıkların, uygulamalar arasında kolaylıkla aktarılabilmesini sağlar ve ek NFT kullanımına zemin hazırlar.

Ticarilik

Açık pazarlar içinde serbestçe işlem görme, NFT’lerin ileride gerçekleşmesi olasılığı bulunan özelliğidir. NFT eserleri, orijinal ortamlarının dışına taşınarak açık pazarda da yer alacak mı, ileriki dönemde netleşecek.

Likidite

NFT’ler yatırımcılara ihtiyaç duymalarıyla birlikte varlıkları üzerinden ek likidite imkanı sunar. Örneğin sanal bir arsa sahibi, sanal mülkünü belirlediği bir ücrete mukabil, kiraya verebilirken arazi üzerindeki mülkiyet hakkını elinde tutar. Böylece sanal arazi, bir bölümü kiraya verilmiş olsa da asıl sahibine ait bulunur. Böyle bir işlem, normal likiditeye ek bir likidite kaynağı ilave etmek anlamına gelir.

Değişmezlik

NFT’ler, token halini almış dijital varlıklar için değer üretmenin yanında değişmezliği de sağlaması ile bilinir. NFT’ler yoluyla sanat eserleri gibi somut nesnelerin simge haline gelmesi durumu söz konusu olur. Böylece bu tür sanat eserlerinin çoğaltılması ihtimali engellenerek sanatçıya has bir özellik kazanması sağlanır.

Programlanma

Akıllı sözleşme Blockchain’leri üzerine kurulan geleneksel dijital tokenler gibi, NFT’ler de programlanma özelliğine sahiptir. Bu kapsamda Axie Infinity ve CryptoKitties, tokenlerine doğrudan kodlanmış üretme sistemi kurmuştur.

Değiştirilemez Tokenlerın Geleceği ve Çalışma Prensibi

Değiştirilemez tokenlerin geleceği ve çalışma yöntemi ile ilgili açıklamamızı başlıklar altında ve örnekler üzerinden yapmayı faydalı görüyoruz.

Nesnelerin Kimliği

NFT’ler ile makineler, cihazlar ve nesneler kendilerine has dijital kimliklere sahip olabilmektedir. Nesnelerin kimliği, blockchain tabanından yararlanan akıllı şehirlere, uygulamalara ve tedarik zincirlerine yönelik önemli bir atılım özelliği taşır.

Otonom özelliğe sahip araçlar üzerinden konumuzu örneklendirelim. Bu araçların, sürüşü yönetecek bir kişinin bulunmadığı durumlarda, karar verme ve aracı kullanma yeteneğine sahip olması gerekir. NFT’lerin yararlandığı sistemin gelecekte, akıllı şehirler ve otonom araçlar üzerinde etkisi görülebilir. Park, trafik, yolcu ve arabaların veritabanı optimizasyonu sağlanabilir.

Dijital Kimlik

Kimlik tokenleri takas edilemese de teminatlarına ait bulunan harcanmamış işlem çıktıları, başka biriyle paylaşabilecek.

Doğum belgesi, vatandaşlık kimliği, diploma ve ehliyet gibi önemli kimlik kayıtlarının dijital token olarak alındığını düşünelim. Bu tokenler, evrensel bir blockchain üzerinde dijital olarak bulunurken sadece ilgili kişiye ait olacak. Tüm kimlik kayıtları, bir blok zincirinde bulunacak ve kişi, hangi belgeyi kiminle paylaşmak istediğini seçebilecek.

Sertifika

Gerçek dünyadaki bir veriyi, belgeyi ve fiziki nesneyi ispatlamak için dijital tokenler kullanılır.

Blok zinciri tokenleri birden fazla harcanamayacağı ve çoğaltılamayacağı için, bir jetonun taklidinin mümkün olmayacağı ortadadır.

NFT Tokenleri Nereden Satın Alınabilir?

NFT’leri satın almak, bir kripto para birimi ticaretinde olduğu gibi değildir. Dijital token haline getirilmiş varlıkları temin etmek için önce Ethereum gibi bir dijital para birimine ihtiyacı ortaya çıkacak. Bazı NFT satıcılarının, nakit ya da takas isteği de söz konusu olabilmektedir.

Değiştirilemez token benzersiz özellik taşıdığından, Bitcoin ve Ethereum gibi kripto para birimlerinde olduğu gibi NFT için borsa bulunmaz.  Bu işlemler için NFT’nin satıcı ve alıcıları buluşturan pazar yerleri mevcuttur.

NFT ticari işlemleri için pazar yerlerinden birinde oturum açtıktan sonra token satıcısıyla bir fiyat pazarlığına girişilmesi gerekir. Sonrasında doğrudan satın alma işlemi yapılır. NFT alım satımı yapılabilen pazar yerlerinden öne çıkanları şöyle:

• Rarible
• Terra Virtua
• Mintbase
• Opensea
• MarkersPlace
• Async Art
• Nifty Gateway
• Cryptograph
• Crypto Kitties
• Handshake Domains