ABD dolarının en büyük 6 para birimi karşısında sergilediği yukarı yönlü performansı gösteren DXY, son 20 yılın en yüksek seviyesi olan 114 seviyesine ulaştı. Son aylarda yaşanan bu yükselişin ardından kripto paralar ve hisse senedi gibi çeşitli yatırım araçlarından çıkışa neden olurken, altın ve gümüş gibi güvenli yatırım araçlarını da olumsuz olarak etkilemeye başladı.
Günümüzde birçok yatırımcı açısından merak konusu haline DXY’nin neden bu denli yükseliş gösterdiği, kripto paralar üzerinden nasıl bir etki gösterdiği ve Bitcoin’in neden düşüş gösterdiği gibi konularsa ayrı bir araştırma konusu oldu.
Bitcoin Ajandası olarak bu içeriğimizde ABD dolar endeksini gösteren bu grafik hakkında merak edilenleri derledik.
DXY Nedir?
Kısa adıyla DXY olarak bilinen ABD dolar endeksi, son birkaç aydır ciddi ölçüde çıkış hareketi sergiledi. Bilindiği üzere ABD dolarının 6 büyük para birimi karşısındaki değerini gözler önüne seren bu endeks, söz konusu para birimlerinden oluşan sepetin değerini göz önünde bulundurarak ya yükseliş gösterir ya da düşüş. Değer kaybı yaşadığındaysa bu durum tam tersi olarak gelişir.
DXY Hangi Kripto Paralarla Kıyaslanır?
DXY, küresel açıdan 6 büyük para biriminin ağırlıklı olarak ortalamasını alan bir endekstir. Para birimleri, ihraç eden bütün ülkelerin ekonomik şartlarında herhangi bir değişiklik olduğunda, sepette yer alan her bir para biriminin ağırlığı ya da kapsadığı alan açısından değişiklik göstermektedir.
Sepet içinde yer alan para birimleri ve ağırlıklarından da bahsetmemiz gerekirse şu şekilde örneklendirebiliriz:
- Euro (EUR) yüzde 57.6
- İngiliz sterlini (GBP) yüzde 11.9
- İsveç frangı (CHF) yüzde 3.6
- Japon yeni (JPY) yüzde 13.6
- İsveç kronu (SEK) yüzde 4.2
- Kanada doları (CAD) yüzde 9.1
DXY Artışının Altında Hangi Nedenler Var?
ABD dolar endeksiyle alakalı olarak merak edilen pek çok farklı konu bulunurken, bunlardan en önemlisi son zamanlarda yaşanan rekor yükselişin altındaki neden olarak karşımıza çıkıyor. 27 Eylül 2022 itibariyle Aralık 2002’den bu yana son 20 yılın tarihi rekoruna imza atan DXY, 114 seviyesinin üzerine çıkmayı başardı. Bununla beraber euro/dolar paritesi de tarihinin rekorunu gerçekleştirdi ve euro, dolar karşısında yüzde 1.03’ün altına düştü. Uzmanlara göre son aylarda yaşanan bu ciddi yükselişin altında yatan nedenlerden biri ABD Merkez Bankası’nın (FED) ABD doları için uyguladığı faiz artırımları oldu.
Uzmanlar, özellikle temmuz ayında kırılan ilk rekorla alakalı olarak euronun değer kaybetmesinin büyük ölçüde etkili olduğunu ifade ediyor. Fransa’daki PMI endeksinin düşüş yönünde bir seyir izlemesinin, normal şartlarda FED karşısında yavaş hareket etmesiyle eleştiri kaynağı haline dönüşen AB Merkez Bankası’nın faiz artırımı konusunda daha yumuşak bir politika izleyeceğini düşündürüyor. Üstelik bu durumun da ABD dolarının daha fazla değer kazanmasına neden olduğu ifade ediliyor.
Bilindiği üzere PMI endeksleri, büyük ölçekli şirketlerin satın alma yöneticilerinin eğilimi göstermesinden kaynaklı olarak çoğunlukla büyüme öngörülerine işaret ediyor.
Diğer yandan ABD dolar endeksinde yaşanan bu yükseliş, TL’nin de değer kaybetmesine neden oldu. Dolar şimdilerde 18 TL’nin üzerinde işlem görüyor.
DXY’nin Kripto Paralar Üzerindeki Etkisi: Bitcoin Neden Düşüyor!
Hatırlanacağı üzere Bitcoin Kasım 2021 döneminde tüm zamanların rekorunu kırarak 69 bin dolar seviyesine ulaşmıştı. Aynı dönemde ABD hisse senetleri de yükseliş göstermiş ve birçok rekora imza atmıştı. Fakat FED, Aralık 2021 döneminde faiz artırımına ve parasal sıkılaşmaya ilişkin ilk ipuçlarını vermeye başladığında Bitcoin ve hisse senetleri uzun vadeli olmak üzere ciddi düşüşler sergilemeye başladı.
Bunun nedeniyse FED tarafından enflasyonu düşürmek için yapılan faiz artırımı yapmasıydı. Mayıs ayı itibariyle faiz artırımlarına start verilirken, dolar için uygulanan faizler arttıkça yatırımcıların sahip oldukları hisse senetleri ve kripto paraları elden çıkarak değer kazanan ABD dolarına geçiş yapmaya başladı.
FED’in AB Merkez Bankası (ECB) karşısında çok daha hızlı ve agresif hareket etmesi, doları euro karşısında da güçlü kıldı.
Dolar güç kazandı fakat enflasyon rakamları FED tarafından beklendiği üzere gerçekleşmedi. Bu durumda FED başkanı Powell, daha ciddi bir hamle yapacaklarına işaret etti.
Özellikle kripto paralar için hala risklerin söz konusu olduğunun kabul edilmesi, DXY’nin yükselişe geçtiği dönemde yatırımcıların daha güvenli bir liman olarak gördüğü ABD dolarına geçiş yapmasına yol açtı.
Altın Fiyatı Dahi Düşüş Eğilimi Gösteriyor
ABD doları şimdilerde o kadar büyük bir güç kazandı ki kriz ya da enflasyon dönemlerinde en sık tercih edilen altın dahi son birkaç aydır kayda değer bir yükseliş sağlayamıyor. Rusya ile Ukrayna arasında devam eden savaşın başladığı ilk gün 2 bin doları aşan ons altın fiyatı, savaşın hala sürdürülmesine ve dünya genelindeki enflasyon, tedarik zinciri ya da diğer krizlerin yine devam ediyor olmasına karşın 1800 dolara kadar gerileme gösterdi.
Bitcoin yatırımcılarının yakın markajında bulunan Tesla, MicroStrategy, Amazon, Twitter, Coinbase ve Apple gibi büyük ölçekli şirketlerin hisseleri de son birkaç aydır ciddi oranda düşüş trendi sergiliyor.
ABD dolar endeksi grafiğine göre, yazım esnasında (14 Ekim 2022) DXY seviyesi 112 seviyesinin üzerinde seyrediyor.
