ETF mekanizması üzerine konuşurken belirtmekte fayda gördüğümüz bir gerçek bulunuyor. Günümüzde pek çok yatırımcı, portföyler oluşturmak amacıyla borsa yatırım fonları olarak bilinen ETF’leri tercih etmektedir. Özellikle kripto para biriminin daha popüler bir duruma gelmesinden sonra bu tercih, kendini daha çok belli etmeye başlamıştır.

Yazımızda ETF mekanizması kavramından ve çalışma usulünden bahsederek konu hakkında merak edilenlere cevap bulmaya çalışacağız.

ETF Mekanizması ve Çalışma Usulü

ETF mekanizması üzerinde bahsederken ETF’nin, hisseleri bir borsa üzerinde satılan menkul kıymet sepeti olarak ifade edilebileceğini belirtmeliyiz. Bu sepetle hisse senetlerinin, yatırım fonları ya da tahvillerin özellik ve faydaları birleştirilir.

Bireysel hisse senetlerinde olduğu gibi ETF hisseleri de gün içinde arz ve talebe göre farklılık gösteren fiyatlarla işlem görmektedir. Yatırım fonu hisselerinde olduğu gibi ETF hisseleri de profesyonel yöneticilerce bir arada tutulan bir portföyün kısmi sahipliğini ifade eder. ETF’nin açılımı Exchange Traded Fund  olarak bilinir. Bunun dilimize çevrilen karşılığı borsa yatırım fonu şeklindedir.

ETF Türleri Neler?

Farklı yatırım imkanı sağlayan çok sayıda ETF türü bulunmaktadır. Bunları maddeler halinde aktaralım:

• Çeşitli durumdaki pasif öz sermaye ETF’leri,
• Niş durumda bulunan pasif öz sermaye ETF’leri,
• Aktif haldeki öz sermaye ETF’leri,
• Sabit gelirli ETF’lerdir.

ETF mekanizması İlk başta birim yatırım ortaklıkları olarak tasarlandı. Bir yatırım firması, sabit durumdaki bir menkul kıymet portföyünü satın alır ve sonra bu portföy hisselerini yatırımcılara satmaya çalışırdı.

Bu usul, temettülerin 3 ayda bir ETF’ye yatırılmalarıyla faiz getiren bir hesap içinde tutulması durumuyla sonuçlanır. Temettü yatırımında meydana gelecek herhangi bir gecikme, ETF’nin toplam getirisi üzerinde olumsuz bir etki oluşturmaya açıktı. Çünkü temettülerin yatırılmıyor, nakit olarak tutuluyordu.

Başka ETF’ler açık uçlu fon şeklinde yapılandırılmalarıyla öne çıkarlar. Bu durum, yeni hisselerin yatırım firması tarafından devamlı olarak teklif edildiği yatırım fonu yapısını izler. Açık uçlu yapı, temettülerin tekrar yatırılmasına imkan tanır.

ETF’nin Avantajları Neler?

ETF mekanizması konumuzda ETF avantajlarını da maddeler halinde belirtelim:

• Vergi verimliliği,
• Ekonomik giderler,
• Bir borsa içinde gün boyu esnaflık,
• Asgari yatırım tutarının bulunmaması
• Açığa satılabilme ve marj üzerinden satın alınma.

ETF’ler, bazı geleneksel yatırım fonlarına göre daha fazla vergi verimi yansıtabilir. Bir yatırım fonunun yöneticisi, yatırımcı itfalarını gidermek ya da fonun amaçlarını gerçekleştirmek adına hisse senedi alım satımında bulunabilir.

Hisse satmak, fonun hissedarları için vergi gerektiren kazançlar sağlayabilir. ETF’ler hisse senetlerine benzediği için itfaların gerekmesi sorun teşkil etmeyecektir.

Endeks tabanı bulunan ETF’lerin yöneticileri, sadece endekslerinde yer alan değişiklikleri eşleştirmek amacıyla işlemde bulunur. Bu durum, daha fazla vergi verimliliğini sağlayabilir.

Pasif durumda yönetimi yapılan ETF’ler, aktif şekilde yönetilen fonlara göre daha düşük senelik harcama imkanı oluşturabilir. Hisse senetleri gibi ETF’ler de gerçek zamanlı fiyatlar üzerinden satılır ve gün içinde işleme açık halde bulunur.

Yatırım fonları, ETF’lerdeki gibi bir esnekliği, bünyelerinde bulundurmazlar. Fiyatlandırma durumları gün sonu işlem ücretlerine göre olur. ETF’ler hisse senetlerindeki gibi bir ticarette bulundukları için yatırımcılar, bunları açığa satış ve marjla satın alma gibi yatırımlar içinde kullanma imkanına sahip bulunmaktadır. Çoğu yatırım fonu asgari düzeyde bir yatırım gerektirmesiyle bilinir ancak bir yatırımcı, birçok ETF’den istediği oranda az hisse satın alma imkanına sahip bulunur.

Kripto Para ETF’leri Nasıl Çalışır?

Kripto ETF mekanizması, bir ya da birden çok dijital para biriminde meydana gelen değer kaymalarını takip eden bir ETF özelliği taşır. Esasında geleneksel bir ETF’ye benzer bir şekilde faaliyet gösterir ve bir borsa üzerinde standart bir hisse formatında işlem görmesiyle bilinir. Bir kripto para birimi ETF’sinin çalışabilmesi için onu, bir borsa üzerinde düzenleyip listeleyen firmanın, bu kripto paranın sorumluluğunu yüklenmesi koşulu bulunur.  

Sonraki aşamada yatırımcılar, borsa yatırım fonu üzerindeki haklarını temsil etmek adına hisse satın alımında bulunurlar. Bir kripto ETF’sinin aktif konuma gelmesi, yer aldığı faaliyet bölgelerindeki finans gözlemcilerinden düzenleyici bir onay alması şartına bağlı durumdadır.

Bitcoin ETF’si

Bitcoin ETF’si, platformunda Bitcoin’e yer veren borsalar ya da firmalar tarafından idare edilir. Bitcoin fiyatı, arka fonda yer alan Bitcoin değerine sabit hale getirilir. Firma ya da borsalar, ETF’yi geleneksel bir borsa üzerinde yayımlar ve böylece yatırımcılar, listelenmesi yapılan Bitcoin ETF’sinin ticaretini hisse senetlerinde olduğu gibi işleme alır. Bitcoin ETF’lerinin, yatırımcılara yeni fırsatlar sunduğu bilinmektedir.

Bir Bitcoin ETF’si ile başka ETF’ler arasında bazı farklılıklar bulunur. Bunlardan bahsetmeyi faydalı görüyoruz.

İlk önemli farklılık olarak S&P 500’ü takip eden bazı ETF’ler, hisse senetlerini temsil etmektedir. Böylece ETF’yi gerçekleştiren bir firmanın hissedarlarına yaptığı ödemelerden bir ücret talep edilir.

Örnekle açıklamak yerinde olacak. Tesla’yı da ilgilendiren bir ETF’de hissesi bulunanlar, Tesla ödeme yaptığında belli bir ödeme alma imkanı elde eder. Buradaki fark Bitcoin’in S&P 500 gibi bir merkezinin bulunmamasıdır. Bitcoin merkeziyetsiz bir yapıya sahip olduğundan Tesla ETF’sinde oluşan bu durum, bir Bitcoin ETF’sinde meydana gelemeyecektir.

Bir başka önemli farklılık ise ETF’lerdeki gibi ETF’yi sunan firmaya belirli bir miktarda ücret ödeme mecburiyetidir. Ancak bir Bitcoin ETF’sinde ödemesi yapılan ücretlerin bir bölümü, ETF’nin ana yapısını meydana getiren Bitcoin’in satın alınması ve muhafaza edilmesi için harcanan miktar olarak bilinmektedir.