Ethereum işlem maliyetinin nasıl arttığı merak konusu olurken, birçok kripto yatırımcısı ve kullanıcısı konuyla alakalı bilgi edinmeye çalışır.
Ethereum İşlem Maliyeti Nedir?
Ethereum işlem maliyeti, adından da anlaşılacağı üzere ERC-20 tokeni için gerçekleştirilen çeşitli işlemlerde ödenmesi gereken bir ücret olarak ifade edilebilir. En basit haliyle ağdaki işlem ücreti olarak da tanımlanabilen Ethereum işlem maliyeti, genellikle gerçekleştirilen işlemin ölçeğine göre değişiklik gösterir.
Ethereum işlem maliyetini ve hesaplamasını daha iyi kavrayabilmek için öncelikle gas free ya da başka bir deyişle “Ethererum gas nedir?” ve “ETH üretimi nedir?” gibi soruların yanıtı hakkında bilgi sahibi olunması gerekir.
Ethereum Üretimi Nasıl Gerçekleştirilir?
Ethereum işlem maliyeti hesaplamasından önce bilgi sahibi olunması gereken bir diğer konuysa Ethereum üretimidir. Ethereum üretimi de tıpkı Bitcoin gibi madencilikle gerçekleştirilir. ETH madencileri özel donanımları sayesinde yüksek kapasiteli GPU’ları ve ASIC çipleriyle hesaplama yapabilir. Bu hesaplama neticesinde de Ethereum üretimi gerçekleştirilmiş olur.
ETH madenciliğinde başarı oranı genellikle verim, elektrik tüketimi ve işlem gücüyle ilişkilidir. Üst seviyelerde bir işlem gücüne sahip olan uygulamalar, yeterli miktarda hesaplama oranı elde etmesine fırsat tanır. Enerji tasarrufu yapan bazı sistemlerse hesaplama gücü konusunda yeterli olmayabilir. Bu durumda madencilikle elde edilen ETH miktarında düşüş yaşanır. Sonuçta sağlam bir donanım sayesinde başarılı bir ETH üretimi gerçekleştirilebilir.
Ethereum Gas Nedir?
Ethereum gas, blockchain üzerinde bazı işlemleri gerçekleştirebilmek adına yapılması gereken hesaplamanın miktarını tespit edebilmek adına kullanılan bir birimdir.
Gerek akıllı sözleşme yürütmesinde gerekse herhangi bir işlemde olsun hemen her işlem için belli bir miktarda gasa ihtiyaç duyulur. İşlemi yapacak olan madenciler adına doğacak maliyeti hesaplamak adına kullanılır. Bir işlemi gerçekleştirmek adına madenciler tarafından totaldeki gas miktarına eşdeğer olarak ETH cinsinden işlem maliyeti alınır.
Gas adı, bir arabanın ilerlemesi için ihtiyaç duyulan yakıt türü gazdan esinlenilerek seçilmiştir.
Ethereum’da söz konusu olan bu süreç, Bitcoin türünden kripto paralarda olduğundan farklı işlenir. Bunun nedeniyse Bitcoin blockchaini’nde herhangi bir işleme şart koşulmadan, sadece parasal işlemleri daha basit hale getirmek amacıyla geliştirilmiş olmasıdır. Bu durumu bir örnekle açıklayacak olursak; bir yakınınıza 1 BTC göndermek istediğinizde alıcının yalnızca belirlenen görevleri yerine getirmesi durumunda BTC’yi alabileceğini söylemek ve bunu işleme koşullandırabilmek mümkün değildir.
Diğer yandan çoğunlukla Ethereum blockchain’inde aktif olan akıllı sözleşmeler bu türden şartların işleme eklenmesini mümkün kılar. Dolayısıyla akıllı sözleşmeler avukat gibi herhangi bir aracıya gerek olmadan mülk, hisse ya da para alışverişlerinde şeffaflıkla kullanılabilir.
Ethereum gas, bir yandan Ethereum ağının işlem sürecini beslerken diğer yandan blockchain’deki her bir işlemin çeşitli kapsamlarda gerçekleştirilmesine olanak sağlar. Ethereum Sanal Makinesi’nde (EVM) daha önceden belirlenmiş ve transfer süreciyle alakalı bir gas ücreti bulunur.
Bu durumu örnekle izah etmek gerekirse; iki sayı ekleyebilmek için 3 gas, hesap bakiyesine sahip olabilmek için 400 gas ya da bir işlemi gerçekleştirebilmek için 21 bin gas ödenmesi gerekir. Akıllı sözleşmelerse genellikle yüzbinlerde gas gerektiren pek çok farklı işlemden meydana gelir.
Gas masrafının neden mevcut olması gerektiğini anlamak sistemin işleyişi ve sağlığı açısından son derece önemlidir.
Ethereum İşlem Maliyeti Hesaplaması Nasıl Yapılır?
Ethereum işlem maliyeti hesaplamasında gas birimini kavrayabilmek ya da açıklayabilmek için iki farklı terime ihtiyaç duyulur. Bunlar; Gas Price ve Gas Limit’tir. Ethereum’da gerçekleştirilen bir işlemin toplam maliyetini öğrenebilmek adına Gas Limit ve Gas Price’in çarpımına ihtiyaç duyulur.
İşlem hesaplamalarında bahsedilen gas, Gas Limit anlamına gelir. Gas Limit; bir işlemde harcanabilecek en fazla Gas birimi olarak değerlendirilebilir. Sıradan bir işlem için belirlenen Gas Limiti 21 bin gas olarak bilinir.
Gas Price’de ise anlatılmak istenen şey, kullanıcıların her bir gas birimine Gwei harcamak istemesidir. Bu terim, ETH madencilerinin işlem onaylaması ve yeni blok yerleştirme hızıyla direkt olarak bağlantılıdır.
Gas maliyeti tek başına Ethereum işlemleri için ne kadar ücret ödemek gerektiği konusunda herhangi bir bilgi vermez. Bu durumda işlem maliyetini öğrenebilmek için gas maliyeti ve gas fiyatının çarpılması gerekir. Bu hesaplamada ihtiyaç duyulan formülse şudur:
Gas Fee = Gas Maliyeti * Gas Fiyatı (Gwei)
Gwei olarak ifade edilen Gas ücreti 0,0001 ETH’dir.
Günümüzün en popüler kripto cüzdanlarından MetaMask gibi bazı ETH cüzdanları işlem maliyetlerini önceden tahmin ederek kullanıcısına hızlı, yavaş ya da orta hızda işlem gerçekleştirebilme seçeneği sunabilir. Bu seçim genellikle kullanıcının tercihine ya da ihtiyacına göre değişebilirken, aynı zamanda işlem için ayrılan bütçeye göre de değişebilir. Hızlı bir işlem gerçekleştirmek isteyenlerin daha fazla gas ödemesi gerekirken, yavaş işlem tercih edenlerse daha uygun gas ücreti ödeyebilir.
Örneğin; ETH ağında basit bir transfer işlemi gerçekleştirmek istendiğini ve ETH’nin bin 800 dolar değerinde olduğunu varsayalım. İşlemin bir sonraki blokta onaylanmasına imkân sağlamak için cüzdanın bedelinin 100 Gwei olarak belirlendiğini düşünelim. Bu türden bir işlemde MetaMask gas ücretini hızlıca hesaplayarak 3,78 dolar olduğunu belirtir ve kullanıcının onayına sunar.
Bu aşamada uygulanması gereken formül yukarıda belirttiğimiz formüldür:
- 100 Gwei * 21 bin gas = 2.1 milyon Gwei
- 1 ETH = 0,000000001 Gwei hesabından yola çıkarak;
- 2.1 milyon Gwei = 0,0021 ETH’dir.
- 1 ETH’yi bin 800 dolar olarak aldığımızdaysa;
- 0,0021 ETH * bin 800 dolar = 3,78 dolardır.
Gasın sadece EVM içerisindeki mevcut olan soyut bir birim olduğunu, kullanıcıların EH’de gerçekleştirdiği her bir işlem için ödeme yaptığını unutmamak gerekir.
