Bu kavramın genellemeye bakıldığında sadece bilgisayar, akıllı telefon, tablet, TV gibi elektronik ürünler değil; evinizde, iş yerinizde kullandığınız veya sokakta gördüğünüz her şey ağa bağlı hâle gelmekte. Bu durumda her nesnenin verileri için uzaktan erişim sağlamak, onları kontrol etmek yapılmaya başlanmıştır. Ev ve iş yerlerinden daha geniş bulunan alandaki yerler için Nesnelerin İnterneti uygulamalarına yardımcı olan ağları yavaş yavaş gündemde görmekteyiz.
Bunlar LoRaWAN olarak isimlendirilmiş, düşük menzilli geniş alan ağı teknolojilerine göre belirlenerek yapılmaktadır. Bu dosya yazısının konusu olan, işin içinde LoRaWAN türüyle bir ağ ve o tür ağları da desteklemektedir. Ancak o tür ağlar içerisinde farklı olarak merkezi bir yönetim ve kontrol birimi bulunmamaktadır ve sadece Nesnelerin İnterneti aygıtlarının birbirine ve ağa bağlanmasını sağlamakla kalmadan aynı zamanda ağın oluşumuna katkı bulunan noktaların bu işten kazanç sağlamasını da mümkün kılmaktadır.
LoRaWAN özellikleriyle IoT cihazları için genel, uzun menzilli kablosuz kapsam alanları oluşturan küresel, dağıtılmış bir Hotspot ağı olarak tanımlanabilirken bu ağ The People’s Network olarak da adlandırılmaktadır. Hotspot’lar, yani Bağlantı Noktaları, Helium blok zincirleri için yerel kripto para birimleri içinde bulunan HNT üretir ve bedeli HNT ile karşılanır. Helium blok zinciri ise tamamen fizikseldir ve merkezi olmayan kablosuz ağların oluşturulmasını teşvik etmek için oluşturulmuş yeni, açık kaynaklı, halka açık bir blok zinciri olarak tanımlar. Helium’un açıklamalarda belirttiği esaslara göre, bugün Helium blok zinciri ve on binlerce Hotspot, dünyanın bu en büyük LoRaWAN ağına erişim sağlıyor.
Helium Blok Zinciri Nedir?
Blok Zinciri, Proof of Coverage olarak adlandırılan ve Kapsam Kanıtı olarak tanımlanabilen yeni ve özgün bir çalışma algoritmasına dayanır. Bu blok zinciri madencileri için Helium blok zincirinin yerel kripto para birimi olan $HNT ile ödüllendirme yapılır. Tam olarak 29 Temmuz 2019’da işlenmeye başlanan Helium Blockchain, şu anda dünya çapı içinde 40 binden fazla Helium coin madencisi üzerinde çalışmaktadır. Aynı zamanda dünyadaki en büyük, halka açık, merkezi bulunmayan LoRaWAN ağına güç sağladığı belirtilmektedir.
Helium Blok Zincirinin Temelleri
Blok zinciri blokları içinde, epoch’lar yani devirler, işlemler, zincir değişkenleri, hesapları, cüzdanları ve anahtarları gibi birden fazla bileşenlerden oluşur ve bu bloklar, Helium blok zincirindeki en son işlem içeriğini kayıt altına almak için kullanımı sağlanır. Bloklar, blok zamanı içerisinde zincir değişkenlerinde tanımlandığı gibi zamana dayalı olarak çıkarılır ve belirlenen hedef blok süresi 60000 milisaniye veya 60 saniye olarak tanımlanır. Herhangi bir dönemde en son blok; blok versiyonu, blok uzunluğu, önceki bloğun hash kodu, işlemler ve mevcut konsensüs grubundan gelen eşik imzası gibi parçalar bulunur.
Epoch yani devir ise, belirli bir madenci grubu içerisinde konsensüs grubu olarak hizmet vermek için seçildiği hedef zaman dilimi olarak tanımlanıyor. Bir devir için hedef süre, seçim aralığı içerisinde zincir değişkenlere tanımlandığı gibi şu anda 30 blok olarak veriliyor. Çıkarılan yaklaşık her 30 blok, bir devrin geçtiğini belirtir ve ardından bir sonraki konsensüs grubunu ortaya çıkarmak için yeni bir madenciler grubu seçimi yapılır. Madencilik ödüllerine birden çok blok zinciri tabanlı sistemler için blok başına değil, her dönem başına dağımı yapılır. Her dönemin sonunda konsensüs grubu, o blokta üretilir ve tüm $HNT’yi ödül işlemi aracılığıyla dağıtımı yapılır.
Helium blok zincirleri şu anda 20 yerel işlem ile (transaction) türlerine sahip olduğu belirtilir ve bunların bazıları çıkarılmış hemen hemen her blokta görülürken, diğerleri sadece bir kez kullanılmak üzere yaratılmış ve bir daha asla görülmeyecektir. Bu bağlantı içerisinde, şu anda desteklenen tüm işlemlerin bir listesini görülebilir.
Zincir değişkenleri genelde blok zinciri için bir dizi yapılandırma ayarı olarak tanımlanır ve zincir değişkenleri, hedef blok zamanı, hedef dönem zamanı, bir Proof of Coverage (PoC) sorgulamadaki minimum hedef olarak belirlenen sayılar ve çok daha fazlası gibi şeyleri değiştirmede kullanım yapılabilir. Zincir değişkenlerine, değişim yapılacak zincir değişkenini, yeni değerini ve zincir değişkeni ana anahtarlarının imzasını içeren bir işlem gönderilerek değişim sürecine girer. Tüm zincir değişkenleri için ve mevcut değerlerini görülebilmektedir.
Blok zincirleri, Bitcoin blok zinciri benzeri UTXO tabanlı defterlerin yerine, cüzdanlar ve bakiyeler, Ethereum ve diğerlerine benzer olarak hesap tabanlı bir sistem için kullanır. Kullanıcılar ise Helium cüzdanları oluşturmak ve özel anahtarlarını yönetimi için çeşitli seçeneklere sahip olurlar.
Helium Coin Madenciliği Nasıl Yapılır?
Blok zinciri, kablosuz kapsama alanları oluşturma için ve Helium Ağı’nda doğrulama sağlamak için Hotspot’ları ödüllendirir. Hotspot’lar, Helium Token, yani $HNT ile ödüllendirilerek her devirde, mevcut konsensüs grubu blok zincirinde yaklaşık 30 blok çıkarır. Her blok için Hotspot’lar çeşitli türlerde işler gerçekleştirerek belirli bir dağılıma göre ödüllendirme yapar. Kapsam Kanıtı sorgulamalarında ve sorgulanmalarında, tanık olma hususunda, konsensüs grubunda bulunmada, ağ üzerinden veri transferi veya güvenlik gibi kriterlere göre Hotspot’lar arasında $HNT paylaşımı gerçekleştirilmektedir.
Her ay hedef altına giren yeni HNT üretim oranı 5.000.000’dur. Bu, blok zinciri tasarlandığı gibi çalışırsa ayda 5.000.000 HNT üretileceği anlamına gelir. Bu hedef oran içerisinde blok süreleri 60 saniye, devir boyutları ise 30 blok olması kriterlerine dayanır. Dolayısıyla, Ağı 60 saniyelik hedef blok süresine ve 30 blokluk hedef dönemine ulaşım sağlarsa, blok zinciri ayda 5.000.000 HNT üretime geçilecektir. Bu da devir başına, bu kabaca 3424.66 HNT’ye eşittir.
