Kripto tokenleri yeni kullanıcıların ve kripto dünyasını merak edenlerin sorgulaması arasında yer alıyor. Yazımızda kripto tokenleri, standartları ve çalışma prensipleri üzerinde duracağız. Önce kripto token standartlarıyla başlayalım…
Kripto Tokenleri Token Standartları Nelerdir?
Kripto tokenleri para meydana getirilirken kurulan blok zincire uyumlu bir duruma getirilerek geliştirilen token, kripto para çeşidi olarak görülemez. Kripto tokenleri yalnızca bir değeri ifade etmek amacıyla kullanılır. Dijital mülk olarak da isimlendirilen bu sistem içinde herhangi bir ürün veya hizmet tokenı meydana getirmek mümkündür.
Bir ürünün değerine güç katmak ve kalitesini yükseltmek amacı güden token, kripto para borsasında da işlem görür. Kripto para çeşitlerinin blok zinciri üzerine kurulması ile ilgi konusu olan dijital varlıklar içinde token sözleşmesinin dışına çıkmak söz konusu olamaz.
Token sözleşmesi içinde değerin hangi amaç ve hangi işlem sırasında kullanılacağı belirtilmiştir. Bu durum token standartlarına da işaret eder.
Token Standartları
Token standartları nelerdir, sorusunun cevabını başlıklar altında inceleyerek açıklayalım:
ERC-20
Tokenler içinde en yaygın olarak bilinen standart ERC-20’dir. Ethereum blok zincirine ait bulunan bir token standardı olarak öne çıkar. Hemen hemen tüm büyük tokenlerin ERC-20 ile uyumlu olduğu görülür. ERC-20 kodu, Ethereum üzerinde token üretme sürecini basit bir hale getirmiştir. Ethereum blok zinciri üzerinde son durumda 259,000 ERC-20 tokenı bulunmaktadır.
ERC-223
ERC-223, ERC-20’de bulunan bazı kusurlar nedeniyle geliştirilmiştir. ERC-20’nin ERC-223 geliştirmesinde değerlendirilen en öne çıkan kusuru, kullanıcıların, tokenlerini uygun dijital cüzdan yerine yanlışlıkla bir akıllı sözleşmeye göndermeleri durumunda token varlıklarını kaybetme tehlikesiydi. ERC-223 geliştirmesiyle bu durumun önüne geçiliyor.
ERC-223, ERC-20’ye göre transfer açısından %50 daha ekonomik yapı özelliği taşır. Bunun yanında pek çok Ethereum cüzdanı, ERC-223 tokenleri için bir destek sunmamasıyla biliniyor ve ERC-20 standardı, yaygın olarak benimsenmeyi sürdürüyor.
ERC-721
Bir diğer önemli token standardı da ERC-721’dir. Bu standart ile Ethereum platformu içinde NFT üretilmesi özelliği sağlanır. Bu tokenlerin en önemli özelliği birbirine benzememesidir. Blok zinciri üzerinde doğrulanabilirlik ve sahiplik ispatı olarak görev alırlar. Daha çok oyun sektöründe kullanılmalarıyla bilinirler.
En son 5000 civarında ERC-721 sözleşmesi bulunmaktadır. Bunların içinde en popüler olanları Gods Unchained Cards, CryptoKitties ve MyCryptoHeroes’tir. Bu standart, 2018 yılı ocak ayında meydana getirilmiştir.
ERC-827’den ERC-1155’e kadar farklı token standartları da mevcuttur. Benzer token standartları, yalnız Ethereum platformunda değil farklı blok zincirleri üzerinde de yer alır. Mesela TRON’da TRC-10 ve TRC-20 gibi token standartlarının varlığı bilinmektedir.
Token Türleri
Bir hizmeti ya da ürünü temsil etmek amacıyla üretilmiş olan tokenler kendi içinde gruplara ayrılır. Bunlardan da bahsedelim.
Utility token, herhangi bir yatırım aracı özelliği taşımayan ve belirli bir hizmete ulaşmak amacıyla tercih edilen token türüdür. Eğlence parklarında kullanılan, bu parkların hizmetlerinden yararlanmak için parkın kendine has olan parası (jeton) utility tokene örnek olarak verilebilir.
Bir başka token türü olan equity token, hisse senedi olarak ifade edilir ve hisse senedinin birden fazla kullanıcıya ulaşıp satışı işleminin meydana gelmesinde etkinlik sağlar. Bu sistem ile kripto para teknolojisine gerek duyulmadan işlemlerin yapılması söz konusudur.
Diğer bir token türü olan credit tokenın amacı ise yatırımcı ve girişimci arasında köprü işlevi üstlenir. Kredi verme hedefiyle oluşturulan bu token türünde yatırımcılar, girişimcilere borç vermesi ile öne çıkar. Kripto para piyasasında yer alan token türlerinin belirli bir standardı bulunur.
ERC-20, ERC 223 ve ERC-721 kripto token türleri de Ethereum’un blok zinciri üzerinde yer alır ve her bir token kendine has özelliklere sahip konumdadır.
Kripto Tokenleri Nasıl Çalışır?
Kripto para birimlerinden birini oluşturan kripto tokenleri, bağımsız blok zincir üzerine kurulamayan ve var olan blok zincire uyumlu hale getirilerek kullanılan bir değer olarak ifade edilir. Farklı bir kripto paranın blok zincirinden yararlanarak meydana getirilen token, birim değere sahip bulunur ve bu birim değeri üzerinden alma ve satma işlemi yapmak mümkündür.
Blockchain sistemi içinde kullanılan token, herhangi bir kripto para türünü temsil etme özelliğini barındırır. Curve dao token olarak da bilinen bu birim, üzerine kurulduğu blok zincirdeki ürüne değer kazandırma hedefini güder. Dijital olarak kullanılabilen bu varlıklar bir ürün ya da değer temsil ederler.
Token Nasıl Satın Alınır?
Başka bir blok zinciri üzerinden varlığını devam ettiren token türlerini satın almak için sanal cüzdan meydana getirmek mecburiyeti bulunur. Sanal cüzdan için çeşitli alım ve satım yapmasıyla bilinen platformlar vasıtasıyla bir hesap oluşturulur ve hesaba gerçek para birimlerinden biri yatırılır. Yatırılan parayla farklı şirket veya kripto paraların blok zinciri ile üretilen token türlerini satın almak mümkündür.
Coin ve Token Farkı
Coin ile token arasında öne çıkan fark; coin, kriptoloji biliminden faydalanarak şifreleme tekniği ile üretilirken token ise var olan bir blok zinciri üzerinden elde edilir.
Coin, zaman içinde değerlenerek ilerleyip coin dijital para türünü oluştururken token ise sözleşmenin bir sembolü olarak bilinir. Coin türleri işlemleri için ayrı ayrı farklı bir blok zinciri meydana getirmek ve kullanmak mecburiyeti söz konusudur. Token türleri farklı projeler vasıtasıyla oluşturulur. Tokenler, ödeme biçimi olarak da kullanılımı olan dijital varlık özelliğindedir.
Token üretimi, farklı bir blok zinciri üzerinden yapıldığı için kolay sonuçlanır. Ancak coin oluşturmak daha zorlu bir aşama gerektirir. Coin, dijital bir para özelliği taşırken token ise dijital bir varlık anlamına gelir. Coin ile kripto para satın alımı yapılırken token ile bir hizmet ya da ürün satın alınması mümkündür.
