Metaverse kavramının son günlerde fazlaca öne çıkmasıyla Metaverse geleceği nedir ya da bu kavram ne kadar sürecek gibi sorular sorulmaya başlandı.
Metaverse için etkili bir sanal gerçeklik, çok oyuncuya sahip çevrim içi rol yapma oyunu ve web’in farklı bir kombinasyonu şeklinde düşüncelere kapılmak mümkündür. Metaverse’nin 3 temel yönü bulunur. Bunları; varlık, birlikte çalışabilirlik ve standardı sağlama olarak açıklayabiliriz. Bu temel yönleri açıklayarak yazımızı sürdürelim.
Metaverse Nedir ve Önemi
Metaverse’nin 3 temel yönü içinde geçen varlık, başka bireylerle sanal bir alanda yer alma, somutlaşma hali olarak açıklanabilir. Bu somutlaşma hissinin çevrim içi etkileşimlerin kalitesinde artış sağladığı bilinmektedir. Bu varlık hissini elde etmek için örneğin VR gözlükleri gibi sanal teknolojilerden yararlanılır.
Birlikte çalışabilirlik, avatarlar ve dijital unsurlar gibi aynı sanal varlıklara sahip sanal alanlar arasında sorunsuz olarak gezinmek anlamını taşır. Standardı sağlama, içinde bulunan platform ve hizmetlerin birlikte çalışmasını sağlamaya yarar.
Metaverse’e Giden Tarihsel Yol
Son 30 yıl içinde olağanüstü bir teknoloji gelişmesi içinde olduğumuzu görüyoruz. Bu gelişmenin başlangıcında transistör, bilgisayar ve internet bulunur. Gelişme aşamaları içinde ticaret, iletişim ve sosyal ilişkiler gerçek ortamdan dijital bir ortama doğru taşınmaya başlamıştır.
Dışarı çıkmadan yapılan internet alışverişleri konumuz için iyi bir örnektir. Uzakta bulunan tanıdıklarımızla haberleşmek için beklemek zorunda kalmadan, hemen iletişim kurabiliriz.
Fiziksel dünyayla olan bağlarda bir kopma meydana gelirken diğer yandan da teknoloji gelişimi hız kesmeden sürmektedir. Merkezi işlem ve grafik işlem üniteleri, veri işleme, makine öğrenmesi, yapay zeka ve kriptografi gibi teknolojilerde büyük aşamalar kaydedilmiştir.
Sonrasındaki süreçte blok zincir teknolojisi ortaya çıkmış ve böylece veriler, merkeziyetsiz bir şekilde güvenli işlem yapmak kolaylaşmıştır. Blok zincirin en popüler uygulaması kripto paralar olarak bilinse de bu teknoloji, gücün bir elde toplanmasının istenmediği ve gizliliğin öne çıktığı her yerde uygulanması mümkündür. Dijital kimlikler, devlet yönetimi, sağlık, sigorta, hukuk, blok zincir uygulamalarının öne çıkmaya başladığı alanlardan birkaç tanesidir.
Bu dönüşümlerin hepsinin temasında bir benzerlik bulunur. Bu, fiziksel dünya üzerindeki süreç ve etkileşimleri dijital hale getirmektir. Bunlar bir taraftan gelişirken bağımsız görüntü veren bu teknolojilerin birbiriyle nasıl bir bağ kuracağı belirginleşmemişti. İşte burada ortaya çıktı.
Metaverse’ün Mantığı Nedir?
Metaverse’de amaç, 2 boyutlu internette bulunan ya da hayatımızda yer alan dijitalleştirilebilecek olan her şeyi, 3 boyuta dönüştürerek dijital bir ortama aktarmaktır.
Mark Zuckerberg, Facebook Connect 2021’deki 1 saati aşkın konuşmasında, şöyle bir gelecek üzerinde durmuştur. Konuşmayı özetleyerek aktaralım:
“YouTube videomuzu izlerken 2 boyutlu bir etkileşim kuracaktınız. Ekranda bir video oynayacak ve onu izleyecektiniz. Bu video, YouTube metaversesinde ya da Metaverse’nin YouTube kısmında bulunsaydı biz o ortamda tasarladığımız özel bir dijital sahne üzeride bu konuyu anlatacaktık.
Böylece evinizden, sanal gerçeklik gözlüklerinizle bizim yanımızda bulunacaktınız. Bizimle ve diğer izleyenlerle dijital olarak etkileşim kuracaktınız. Video sonunda doğrudan soru sorabilecek, yorum yazıp beklemek yerine, sunumu dinleyenler karşınızdaymış gibi sohbet edebilecektiniz.”
Bu açıklamayla internetin, 2 boyutlu bir ekrandan çıkarılıp 3 boyutlu dijital bir ortama taşınacağına işaret ediliyor. Bundan sonraki adımda Neuralink tarzı beyin çipleri ile görsel, işitsel, kokuya dayalı ve dokunsal aşamaların zenginleştirilmesi üzerinde durulacağı düşünülüyor.
Teknolojik Olarak Ne Kadar Uzaktayız?
Birçok kişinin çevrim içi ve gerçeğe yakın bir varlık hissi veren teknolojiyi aklına getirdiği bilinmektedir. Birçok teknoloji şirketi gerçekleştirmek isterken, bunu yapmak için gereken teknolojik imkanlara sahip bulunmadığı gerçeğiyle karşılaşır.
Metaversenin gerçek gücüne erişebilmek için ihtiyaç olan teknoloji ve hesaplamaya kavuşabilmenin en az 15-20 yılı bulacağı hatta bu zamanı bile geçebileceği tahmin ediliyor.
Günümüz sanal gerçeklik sektörü, akıllı telefon ve bilgisayar sektörüne oranla küçük durumdadır. Tecrübe ve pazar büyüklüğü bakımından sanal gerçeklik sektörünün bu sektörlerin seviyesine gelmesinin zaman alacağı bellidir.
Sanal ve arttırılmış gerçeklik teknolojilerinin, daha fazla insanın ilgisine hitap edecek şekilde şık ve ekonomik olması, sorunsuz çalışması için de basit bir kullanışa sahip olması gerekmektedir.
Metaverse Geleceği Ne Kadar Etkileyecek?
Var olan çevrim içi platformlar, kullanıcılar için belli hizmet ve belli sınırlar içinde özgürce hareket etme izni sunmasıyla biliniyor. Bununla birlikte platformlar arasındaki birlikte çalışabilirlik durumunu sınırlandırır.
Kullanıcıların kendi içeriklerini oluşturup geniş çapta erişilebilir bir dijital dünya içinde özgürce dağıtmalarına imkan tanıyacak.
Kullanıcıları, klasik internetin tersine tüm değişiklikleri gerçek zamanlı şekilde yaşamalarıyla öne çıkacaklar. Bir kullanıcı metaversede herhangi bir değişiklik yaptığında, bu değişiklik kalıcı özellik taşıyacak ve hemen herkes tarafından fark edilebilecektir.
Metaversedeki kalıcılık ve birlikte çalışabilirlik özelliklerinin, kullanıcılara modern internete göre daha fazla kimlik ve tecrübe devamlılığı sunması düşünülmektedir.
Kullanıcıların ayrı Twitter profillerine, Fortnite karakterlerine ve Reddit hesaplarına sahip olmaları durumuna gereklilik bulunmayacak, tüm kanallarda kendileri olarak bulunacaklar. Bu kimlik devamlılığı, kullanıcıların içeriği satın alıp tüketmesinin arkasındaki temel etken olarak öne çıkacaktır.
Metaverse Nasıl Kurulacak?
Metaversenin çalışması için çok sayıda yeni teknolojiye, protokole, şirkete ve keşfe ihtiyaç bulunuyor. Metaverse öncesi ve sonrası gibi bir şekilde var olmayacak. Böyle bir ayrımın yerine, farklı ürün, hizmet ve yetenekler bütünleştikçe zaman içinde yavaş yavaş ortaya çıkacaktır.
Şu anda bulunmayan bir altyapının ortaya çıkarılmasına gerek görülüyor. İnternetin ortaya çıkışındaki temel mantık, bu metaverse gelişimi için ilham verebilir.
Video konferans ve video oyunların sağladığı imkanlardan daha fazlası ve yüksek seviyede eş zamanlılık özelliğine sahip bir altyapı gerekmektedir. Birçok görüntülü sohbet programıyla karşılıklı görüşmesine imkan tanınan kişi sayısı oldukça sınırlıdır. Yüzlerce kişiye ulaşan bir durum olduğunda iki yönlü paylaşımın yerine izleyicilere bir kaç kişinin canlı yayın görüntüsü ulaştırılmaktadır. Tüm bunları ileri bir seviyeye taşıyacak proje olarak kendini belli ediyor. Bakalım ileride nasıl bir gelişimle karşılaşacağız?
