Proof of Authority (PoA), başta özel ağlar olmak üzere blok zinciri ağlarının daha pratik ve verimli bir hale getirilmesini sağlayan, itibar temelli bir mutabakat algoritması olarak ifade edilir. Kısaca adıyla PoA olarak ifade edilen bu algoritma, aynı zamanda Türkçede yetki ispatı adıyla da bilinmektedir.

Proof of Authority (PoA) Nedir?

Proof of Authority (PoA), Ethereum kurucularından biri olan Gavin Wood tarafından piyasaya sürülmüş olan bir mekanizmadır. Bu protokolde, blok zincirindeki işlem bloklarını doğrulayan topluluk üyeleri, işlemleri onaylamak adına kripto varlıklarını kullanmak ya da stake etmek yerine kimlik ve itibarını kullanmaktadır.

Yetki ispatı mutabakat algoritması, kimlik bilgilerinin değerinden faydalanmaktadır. Bunun anlamıysa blok doğrulayıcılarının tokenler yerine sahip oldukları itibarı kilitlemeleridir. Bu nedenle PoA blok zincirleri, güvenilir birimler olarak rastgele bir şekilde tercih edilen doğrulayıcı düğümler tarafından güvenle muhafaza edilmektedir.

Proof of Authority mutabakat modeli sınırlı adette blok doğrulayıcısına dayanmaktadır. Bu da sistemin büyük oranda ölçeklenebilir olmasını sağlayan özellik olarak nitelendirilmektedir. İşlemlerle bloklar sistemin sistemi moderatörleri olarak faaliyet gösteren, önceden onay almış katılımcıları tarafından onaylanmaktadır.

Söz konusu olan bu algoritma, çeşitli senaryolarla uygulanabilmekte ve lojistik uygulamalar açısından değeri fazla olan bir seçenek olarak kabul edilmektedir. Mesela, tedarik zincirleri mevzu bahis olduğunda PoA son derece verimli ve mantıklı bir mutabakat olarak tercih edilmektedir.

PoA (Yetki İspatı) Ne İşe Yarar?

Proof of Authority, şirketlerin blok zinciri teknolojisinin sunduğu avantajlardan faydalanırken aynı zamanda gizliliğini korumasını sağlayan bir algoritmadır. Microsoft Azure, PoA’nin hayata geçirildiği başka bir örnek olarak gösterilebilir. PoA’nın kısaca ne işe yaradığından bahsetmemiz gerekirse; Azure platformu, madenciliğe ihtiyaç duyulmadığından ether “gas” gibi yerel bir para birimine gerek olmayan bir sistemle özel ağlar açısından çözüm sunmaktadır.

Proof of Authority Şartları Nelerdir?

Şartlar sistemlere bağlı olarak değişiklik gösterse de Proof of Authority mutabakat algoritması için şu şartlardan bahsedebilmek mümkündür:

• Geçerli ve Güvenilir Kimlikler: Doğrulayıcıların kimliklerini doğrulaması önemlidir.
• Doğrulayıcı Olma Zorunluluğu: Bir adayın itibarını gösterme ve para yatırma konusunda istekli olması gerekir. Sürecin zorlu olması, şüpheli doğrulayıcıların seçilmesi riskini minimuma düşürür ve uzun süreli bağlılığı teşvik eder.
• Doğrulayıcı Onayı için Bir Standart: Doğrulayıcıların belirlenme yöntemi bütün adaylar açısından aynı olmalıdır.

İtibar mekanizması, doğrulayıcıların kimliğinin net olarak belirlenmesi temeline dayanmaktadır. Bu süreç kolay olmamakla beraber kolay vazgeçilemeyecek bir süreçtir. Sürecin art niyetli adayları dışarda bırakması gerekir. Diğer yandan bütün doğrulayıcıların aynı prosedürlerden geçirilmesini sağlamak, sistemin güvenliğini ve bütünlüğünü garanti etmektedir.

Proof of Authority Avantaj ve Dezavantajları Nelerdir?

Proof of Work (PoW), Proof of Stake (PoS) ya da Proof of Authority (PoA) gibi algoritmalarına kendilerine özel bazı avantaj ve dezavantajları bulunmaktadır. Kripto piyasalarının merkeziyetsizliğe son derece önem gösterdiği bilinen bir gerçektir. Diğer yandan bir mutabakat mekanizması olarak yetki ispatının yüksek işlem oranları ve ölçeklenebilirlik elde edebilmek adına merkeziyetsizliği göz ardı ettiği de bilinmektedir.

PoA sisteminin doğasında yer alan özellikler, blok zincirlerinin şimdiye kadarki şimdiye dek oluşturduğu çalışma prensibiyle tam olarak tezat oluşturmaktadır. Buna karşın yetki ispatı farklı bir yaklaşım sunmakta ve özel blok zinciri uygulamaları açısından son derece uygun olabilecek yeni bir blok zinciri çözümü olarak göz ardı edilmemelidir.

Proof of Authority mekanizmasının merkeziyetsiz olmaktan vazgeçtiğiyle alakalı bazı algılar bulunmaktadır. Bu nedenle mutabakat algoritmasının sadece merkezi olan sistemleri daha etkili hale getirme çabası olduğundan bahsedilebilmektedir. Bu durum, yetki ispatını lojistiğe ihtiyaç duyan büyük şirketler açısından cazip bir çözüm olarak ön plana çıkarsa da ağırlıklı olarak kripto para alanında bazı şüpheleri de beraberinde getirir.

Bu mutabakat sistemleri yüksek işlem oranlarına sahiptir. Ancak sansür ve kara listeye alma gibi durumların kolaylıkla gerçekleştirilebilmesi halinde değişmezlik konusu sorgulanmaktadır. Bu durumda yine algoritmanın dezavantajları arasında yer almaktadır.

Yetki ispatının doğrulayıcı kimlikleri herke tarafından görülebilecek şekildedir. Bu durum da yine algoritmanın dezavantajı olarak gösterilirken, aynı zamanda eleştiri alan bir özelliğidir. Bu durumu savunanlara göreyse sadece bu pozisyonu elinde tutabilecek oyuncuların doğrulayıcı olmaya çalışması bir avantaj olarak kabul edilmektedir. Buna karşın doğrulayıcıların kimlik bilgilerinin görülmesi, üçüncü tarafların manipülasyonu riskini artırmaktadır.

Bu durumu bir örnekle izah etmemiz gerekirse; bir rakibin Proof of Authority tabanlı bir ağa zarar vermek istemesi durumunda sistemi içeriden riske atmak için kimlik bilgileri herkes tarafından bilinen doğrulayıcıları dürüst olmayacak şekilde hareket etmeleri için teşvik etmeye çalışabilmektedir.