Alışılagelmiş borsalarda spot ticareti, yatırımcıların emtia ya da finansal varlıkları satın aldığı ya da elden çıkardığı finans piyasaları olarak ifade edilir. Bu tür borsalarda olduğu üzere kripto para borsalarında da spot ticareti aynı anlama gelir. Fakat diğerlerinden farklı olarak kripto borsalarında finansal varlıkların ya da emtiaların yerine kripto para birimleri kullanılır.

Kripto para piyasalarıyla alakalı yeni yeni bilgi edinen birçok insan, diğer borsalardan farklı olarak spot ticaretinin kripto paralar konusunda ne işe yaradığını ne anlama geldiğini ya da nasıl çalıştığını merak edebilir.  Gelin spot ticaretin detaylarını birlikte inceleyelim.

Spot Ticareti Nedir?

Spot ticareti; kripto para piyasalarında dijital para birimlerinin alım ve satım işlemlerinin yapıldığı borsaların tümüdür. Aynı zamanda bir çeşit yatırım yöntemi olarak ifade edilen spot ticarette ana bileşenler, kripto para birimi ve bu para birimlerinin alım-satım işlemlerini gerçekleştirmek isteyen yatırımcılardır.

Spot ticareti, herhangi bir kripto para biriminin yatırımcılar arasında alım-satım işlemlerinin gerçekleştirilmesidir. Bu türden bir ticaret yönteminde amaçlanan şey, kripto paranın en düşük seviyeden alınıp en yüksek seviyeden satılarak kâr elde edilmesidir. Günümüzde hemen hemen her yatırımcı spot ticaretinden faydalanabilmek için alışılagelmiş borsaları tercih eder.

Bilindik kripto para borsalarında genellikle BTC/UST ya da ETH/USDC gibi stablecoin işlem çiftlerinde spot ticaret gerçekleştirebilmek mümkündür. Bazı kripto para borsalarında TRX/BTC ya da SUSHI/ETH gibi spot ticaret tahtasına rastlayabilmek de mümkündür.

Diğer yandan yatırımcılar AMM, başka bir deyişle otomatik piyasa yapıtı protokolüne bağlı merkezi olmayan kripto para piyasalarında da Swap yöntemiyle teorik açıdan spot ticareti gerçekleştirebilme imkânı elde edebilir.

Spot ticareti konusunda yatırımcıların merkezi olmayan bilindik ve alışılagelen borsaları tercih etmesinin en önemli nedeni; yatırımcıların merkezi yapılara karşı hissettiği güven, emir tahtası, spread adı verilen makas ve alış-satış arasındaki fark ya da slipaj adı verilen fiyat kayması gibi çeşitli durumlar olarak gösterilir.

Spot Ticareti Ne İşe Yarar?

Yatırımcıların merak ettiği en önemli konulardan biri “Spot ticareti ne işe yarar?” sorusunun yanıtıdır. Spot ticareti bir yatırımcının herhangi bir kripto para birimini en uygun fiyattan satın alıp en yüksek fiyattan satarak kazanç elde etmesine yardımcı olur. Bu doğrultuda doğru bir stratejiyle kullanılan spot ticaret, yatırımcısına önemli kazançlar sağlayabilir.

Spot Ticaretinin Özellikleri Nelerdir?

Spot ticaretinin özelliklerinden kısaca bahsedecek olursak;

• Kripto para piyasalarında yeni yatırım yapmak isteyenler için tecrübeli yatırımcılar tarafından spot ticaret tavsiye edilir. Türev işlemlere kıyasla spot ticaret önerilmesinin sebebiyse risk oranının daha az olmasıdır.
• Kaldıraçlı işlemler gibi türev işlemlerde olduğu üzere spot ticaretinde de birtakım riskler söz konusu olabilir. Fakat bu yatırım yönteminde türev işlemlerde karşılaştığımız likidasyon, daha çık bir deyimle tasfiye riski bulunmaz.
• Herhangi bir kripto para birimini satın alan yatırımcı, bu yatırımı dilediği şekilde elinde tutma ya da elden çıkarma hakkına sahiptir.

Piyasalara yeni giriş yapan ve kendini geliştirmek isteyen kripto yatırımcıları, spot ticaret hakkında pek çok farklı detaya sahip olması önemlidir. Örneğin herhangi bir borsadaki emir defterleri, piyasa ticaretleri, emir çeşitleri ve bunun gibi pek çok ayrıntı, yatırımcıların bilmesi gereken en önemli konular arasında yer alır.

Kripto piyasalarındaki emir defterlerinde bulunan alış-satış emirleri birbirinden farklı olmasıyla bilinir. Her borsa kendine ait bir emir defterine sahiptir. Yatırımcıların bir kripto paraya sahip olabilmesi için ilk olarak borsanın işlem tahtasında o kripto para birimine yönelik emir vermesi gerekir.

Bu durumu bir örnekle açıklayacak olursak; BTC almayı hedefleyen bir yatırımcı Buy BTC adı altında satın almayı hedeflediği BTC miktarını ve değerini yazarak satın alma emri oluşturur. Satış konusunda da aynı şekilde Sell BTC adı altında satmayı hedeflediği BTC miktarını ve değerini yazarak emir oluşturabilir.

Spot Ticaretinin Emir Türleri Nelerdir?

Merkezi kripto para borsalarının büyük çoğunluğu kullanıcıları için pek çok farklı emir türü sunabiliyor. Borsalar tarafından sunulan bu fonksiyonel özellikler sayesinde kullanıcılar kendi çıkarları doğrultusunda risk ve stratejilerine göre bir emir tercihinde bulunarak spot ticaret yapabilme şansına sahiptir.

Diğer yandan merkeziyetsiz bazı kripto para borsaları kullanıcıları için emir defter özelliği sunabiliyor. Fakat bu borsaların sunduğu emir defteri özelliğiyse yalnızca limit emir olarak karşımıza çıkıyor.

Genel olarak spot ticaretinin emir türleri şunlardır:

• Piyasa Emri
• Limit Emir
• Stop Limit ve Stop Piyasa Emri

Piyasa Emri

Piyasa emri, kripto para ticareti gerçekleştirirken limit emrinin süresinin dolmasını bekleyen yatırımcılar açısından iyi bir seçenek olarak değerlendirilir. Piyasa emriyle spot ticaret yapmak isteyen yatırımcılar anlık olarak kripto para satın almak ya da satmak gibi bir avantaj elde edebilir.

Limit Emir

Limit emir, bu yöntemde en sık tercih edilen emir türü olarak karşımıza çıkar. Adından da anlaşılacağı üzere bu emir türünde yatırımcılar kripto paranın satın alımı ya da satışı için bir limit belirler. Bu limit genellikle varlığın miktarı ve fiyatına yönelik olarak belirlenir.

Limit emirde satın alma işleminin tamamlanması için emir süresinin beklenmesi gerekir.

Stop Limit ve Stop Piyasa Emri

Yeni yatırımcılar açısından en karışık emir türü olarak karşımıza çıkan stop limit ve stop piyasa emri, ne kadar çok anlaşılırsa, o kadar çok stop ticaretinin avantajlı hale getirilmesini sağlayabilir.

Stop limit ve stop piyasa emrini bir örnekle açıklamak gerekirse; bu türden bir emirde ilk olarak tetikleyici bir fiyat oluşturulması gerekir. Esasında tetikleyici fiyat, verilen emri tetikleyen ya da gerçekleştirilen emrin emir defterinde yer almasını sağlayan bir emir türüdür. Fakat bu emir türüyle alakalı akıldan çıkmaması gereken en önemli şey, tetikleyici fiyatın emrin gerçekleşeceği fiyat olmadığıdır.

Diğer yandan bu emir türünde oluşturulan fiyatın, stop limit satış emrindeki fiyatın altında olması önemlidir. Bunun dışında emrin direkt olarak gerçekleşmesini isteyen yatırımcıların stop piyasa emrini kullanması gerekir. Stop piyasa emri, tetikleyici emir fiyatının gerçekleşmesinin ardından emrin direkt olarak piyasa bedelinden tamamlanmasını sağlar.