Son yıllarda insanlar artık pek çok konuda dijital platformlardan yararlanmaya başlamışlardır. Teknolojinin epey ilerlemesi sayesinde onlarca, hatta yüzlerce işlem yalnızca birkaç tık ile birlikte halledilebilir hale gelmiştir. Sanal alemde gerçekleştirilen işlemler arasında yatırımın da ön plana çıktığı rahatlıkla görülebilir. NFT, dijital yatırımcılık alanında en sık karşılaşılan kavramlar arasında bulunur. Tarihin ilk NFT’si ise birçok yatırımcı bireyin merak konusudur.
NFT Nedir?
NFT’nin açılımı Non-Fungible Token’dir. Kısaca benzersiz bir varlığın yahut da bir öğenin sahipliğini simgeleyen dijital varlık olarak tanımlanabilir. Non-Fungible Token’lar dijital varlıkların meydana getirilmesine ve aktarılmasına müsaade eden, merkezi olmayan, şeffaf ve emniyetli bir defter olarak nitelendirilen blockhain ağı içinde depolanır.
Bu varlıkların bilinen özellikleri arasında ikame edilemez olmaları yer alır. Bir diğer deyişle değiştirilememekte ya da eşit kıymette başka herhangi bir şeyle takas edilememektedirler. Eşit bir değer karşılığında değiştirilebilen para birimlerinin aksine Non-Fungible Token’ler böyle bir şeye izin vermez. Bunun yanı sıra koleksiyon ya da gayrimenkul tarzı fiziksel varlıkların sahipliğini sembolize etmek amacıyla da kullanılabilirler.
Müzik, sanat, video ve diğer medya türleri gibi pek çok dijital varlıkların sahipliğini doğrulama ve doğrulama kabiliyetleri sebebiyle bu varlıklar özellikle son zamanlarda dikkat çekmeyi başarmıştır. Söz konusu unsurun sağladığı avantajlar arasında gerek içerik üreticilerinin gerekse sanatçıların yürüttükleri çalışmalardan para kazanmaları ve sahipliğini ellerinde tutmaları adına bir yol sunmasıdır.
Non-Fungible Toke’lerin ortaya çıkmasından önce içerik üreticilerinin ve sanatçıların dijital eserlerinin hem kullanımını hem de dağılımını kontrol altında tutması güç bir iş olmuştur. Bu varlıklar ortaya çıktıktan sonra sanatçıların ve üreticilerin çalışmalarını nasıl kullanacağına, satışa sunulacağına ve sergileneceğine dair koşulları belirlemesine izin vermiştir. Bu sayede onlara çok daha fazla kontrol sağlamak suretiyle eserlerinden para kazanmalarını sağlamıştır.
Bu tokenlerin Nifty Gateway ve OpenSea gibi online pazarlar üzerinden satın alındığı ve satıldığı söylenebilir. NFT’lerin fiyat değerleri varlığa yönelik algılanan kıymete ve talebe bağlı olmak suretiyle büyük oranda değişim gösterebilir. Örnek vermek gerekirse bazı Non-Fungible Token’ler milyarlarca dolar değerinde satışa sunulmuş, bazıları ise yalnızca birkaç dolar karşılığında satılmıştır.
NFT Türleri
Non-Fungible Token tek bir türe bağlı değildir. Aksine birkaç türü mevcuttur. Bu türlerin her biri kendine has fonksiyonlara ve kullanımlara sahiptir. Temel NFT türlerini birkaç farklı başlık altında açıklamak mümkündür.
Utility
Bir üyelik programına ulaşım ya da belli bir hususta oy kullanma kabiliyeti gibi belirli bir kullanıma ya da işleve sahip olanlar utility olarak isimlendirilir. Bu tür, belirli bir avantaja ya da hizmete erişimi sembolize etmek amacıyla kullanılabilmektedir.
Art
Bu NFT türü bir Non-Fungible Token tarafından simgelenen dijital sanat eserleri olarak ifade edilebilir. Birtakım illüstrasyonları, tabloları, fotoğrafları ve öteki görsel sanat eserlerini içerebilmektedir. Art Non-Fungible Token , sanatçı bireylerin çalışmalardan kazanç elde etmelerini ve bunun yanı sıra üzerlerindeki mülkiyeti ellerinde tutmalarına imkân tanır. Ayrıca koleksiyonerlere kimliği doğrulanmış olan dijital sanat eserleri edinmeleri için yardımcı olur.
Gaming
Oyun endüstrisinde kullanılmakta olan oyun içi unsurlar ya da oyun karakterleri gibi Non-Fungible Token’lere gaming adı verilmektedir. Söz konusu varlıklar bir oyun içerisindeki sanal varlıkları temsil etmek amacıyla kullanılabilmektedir. Bu tür oyuncu bireyler tarafından satın alınabilmekte, satışa sunulabilmekte ve bununla birlikte takas edilebilmektedir.
Collectible
Bu tür madeni para ya da pul tarzı fiziksel koleksiyonlara benzer bir biçimde toplanmakta olan, aynı zamanda ticareti yapılan dijital unsurlardır. Collectible NFT’ler sanal evcil hayvanları, dijital ticaret kartlarını ve öteki dijital unsur çeşitlerini de içerebilmektedir.
Yukarıda belirtilen türler dışında etkinlik biletleri, emlak gibi alanlarda kullanılmak üzere oluşturulan varlık türleri de mevcuttur. Bu varlık türlerinin geliştirilmesi ve kullanılması hâlâ devam etmektedir. Bununla birlikte devamlı olarak yeni tür Non-Fungible Token’ler de oluşturulmaktadır. Kullanıcılar NFT satın alırken ya da bu varlıkları satışa sunarken dikkatli olmalıdır. Çünkü NFT’lerin fiber saldırılarla karşı karşıya gelme riskleri bulunur.
İlk NFT
İlk NFT’nin Kevin McCoy’a ait olan Quantum adlı çalışması olduğu bilinmektedir. Geçen aylarda Quantum’un satışı Kevin McCoy’un 9 sene önce liderlik ettiği düşünülen medyanın tarihinde nadir rastlanan ve çok özel bir anı temsil etmeyi başarmıştır. Son derece geniş bir çapta tanınma fırsatı yakalamış olan bu örnek 2014 senesinde Kevin McCoy ve eşi Jennifer ve Greavu tarafından oluşturulmuştur.
Quantum eseri, Ethereum blokzincirine bağlı bir NFT olacak biçimde meydana getirilmiştir. Söz konusu sanat eseri 12 saniye uzunluğa sahip bir video klibi simgelemektedir. Bunun yanı sıra dijital bir unsur olarak bu örnek çok özel bir kimlikle blokzincirine kaydedilmiştir. Yapılmış olan bu kayıt sanat eserinin sahipliğini ve orijinalliğini doğrulamak amacı ile kullanılan bie token olarak hizmet vermektedir.
Quantum’u meydana getiren bireyler söz konusu NFT’yi oluştururken birtakım akıllı sözleşmeler kullanmışlar ve Ethereum platformu üzerinde bir işlem yapmışlardır. Bu sanat eseri özel fonksiyonlarla donatılmış ve söz konusu fonksiyonlar onun orijinalliğini imgelemekte olan bir NFT’nin parçası haline gelmiştir.
Quantum’un meydana getirilmesiyle beraber sanat eserlerinin dijital malların sahipliği adına kullanıma sunulan NFT’lerle temsil edebileceği bir yol çizilmiş oldu. Bu durum NFT teknolojisinin hem sanat hem de diğer dijital varlık pazarlarında kullanıma sunulmasının önünü açmış ve böylece popülerliğini artırmıştır. İlerleyen senelerde NFT’ler, koleksiyon eşyaları, sanat eserleri, oyun içi unsurlar gibi dijital varlıklar adına kullanılmaya başlanmıştır.
Bir taraftan da son dönemlerde Non-Fungible Token için soğuyan bir Pazar olduğu hakkında birtakım belirtiler kendini göstermeye başlamıştır. Fakat raporlar her ne kadar çelişkili bulunsa da bazıları kripto sanatının burada kalacağına emin görünmektedir.
