Kripto para ve kripto para ticari diğer finansal varlıklarla kıyaslandığında son derece yeni bir teknoloji. Fakat Bitcoin’in piyasaya sürüldüğü 2009 yılından bu yana özellikle de Bitcoin fiyatının 20 bin dolara ulaştığı 2017’den bu yana borsalar her geçen gün büyümeye ve gelişme kaydetmeye devam ediyor. Türev ticaretinin öncü isimlerinden biri olan FTX borsası da bu isimler arasında yer alıyor.

Türev Ticaretinin Akla Gelen İlk İsmi: FTX Nedir?

Kripto para traderı Sam Bankman-Fried’in kurduğu FTX borsası, traderın Bitcoin ticaretinden büyük kazanç sağladığı 2019 yılında piyasaya sürüldü. Merkezi Bahamalar’ın Nassau şehrinve bulunan FTX, bir çeşit dijital varlık borsası olarak ifade ediliyor. Günümüz kripto para piyasalarında önemli bir yere sahip olan türev ticaretinin akla gelen ilk ismi FTX, pek çok farklı kripto para birimlerini, kaldıraçlı tokenları, üç aylık ya da perpetal vadeli işlemleri ve OTC işlemlerini destekleyen bir platformdur.

Türev ticareti ürünleri, alım satım yaparak kazanç sağlayan yatırımcıların piyasanın yükselip yükselmemesiyle alakalı olarak spekülasyon yapmasına olanak sağlayan ürünlerdir. Bu ürünler, başka bir deyişle dijital varlıklar, temel ürün sahipliğine gerek olmadan satmak ya da almak için ticaret sözleşmesi kapsayabilir. Buna göre direkt olarak tokenlarla değil, tokenların bağlı olduğu sözleşmelerin ticareti gerçekleştirilir. Diğer yandan borç para ya da kaldıraçla ticaret, yatırımcının kazancını artırmanın uzun yıllardır kabul görmüş yöntemi olarak bilinir. Hisse senedi türünden geleneksel piyasalarda daha çok ticaretin değerinin yarısı koyulur.

FTX platformu başta vadeli işlemler ve opsiyonlar olmak üzere kripto türevlerinin ticaretine imkân sağlar. Traderların elde ettiği kazancı azaltmak ya da çoğaltmak amacıyla tercih ettikleri geleneksel marj ticareti yerine kaldıraçları tokenları tercih eder. Üstelik bu tokenlar sayesinde kaldıraçlı bir pozisyon alabilmek mümkün olurken, FTX’ın diğer borsalara kıyasla pek çok sorunu çözümlemeyi amaçlaması dikkat çekiyor.

FTX’in Ticaret Araçları Nelerdir?

Türev ticaretinin en önemli isimlerinden FTX, vadeli işlemler, spot ve benzerleri açısından oldukça önemli bir tecrübe imkânı sunuyor. Platform kullanıcıları ana sayfada yer alan “Piyasalar” menüsünü kullanarak kripto ticareti yapabilirken, alım ve satım gerçekleştirebilir. FTX’in sunduğu ticaret araçları için birkaç örnek göstermek gerekirse;

• Spot piyasalar
• Kaldıraçlı tokenlar
• Vadeli işlemler
• Volatilite
• Fiat
• Tahmin
• Stoklar platformun sunduğu alternatif kategoriler arasında yer alır.

Bu alternatiflerin sunduğu imkanlarsa şu şekildedir:

Vadeli İşlemler

BTC, ETH, USDT, XRP ve EOS gibi pek çok farklı kripto para biriminin vadeli işlemleri FTX bünyesinde listeleniyor. Her kripto para biriminin üç vadeli işlemi bulunurken bunlar;

Bu çeyrekte son bulan bir sözleşme,

Sonraki çeyrekte son bulan sözleşme,

Perpetual, başka bir deyişle kalıcı sözleşme olarak bilinir.

FTX vadeli işlemler stabil coin’le sabitlenir. Aynı zamanda iflas riski bulunan hesaplara fayda sağlayabilmek adına backstop likidite sağlayıcı bir programı bulunan FTX, ciddi fiyat dalgalanmalarından etkilenmemek adına ölçülü margin call’larıyla da dikkat çekiyor.

Opsiyonlar

Opsiyonlar, bu platformun özellikle de Bitcoin kaldıraçlı işlemlerle alakalı sunduğu bir başka nitelik olarak değerlendiriliyor. Her ne kadar vadeli işlemlere benzetilse de opsiyonların farkı, sözleşme sahibinin sözleşmede yer alan varlığı sözleşme sonunda satın almak zorunda kalmamasıdır. Bu durumda traderların tasfiye olmadığını söyleyebiliriz.

Spot Piyasalar

FTX platformu yalnızca türev ticaretiyle değil, Bitcoin, Ethereum, Solana, Chainlink, Avalanche ve bunun gibi 300’ü aşkın kripto para biriminin erişim imkânı sağlıyor. Üstelik spot işlem yapılması konusunda da fırsat sunuyor.

Kaldıraçlı Tokenlar

Yalnızca FTX’de görülen özelliklerden bir diğeri de kaldıraçlı tokenlardır. Bu tokenlar esas alınan kripto paranın gerçek hayattaki fiyatını gösterir. Hali hazırda FTX’in sunduğu kaldıraçlı tokenlar şunlardır:

• BEAR
• BULL
• HALF
• HEDGE

FTX’in Önemli Fonksiyonları Nelerdir?

FTX tarafından sunulan türev ticareti, diğer klasik platformlar gibi sadece opsiyon ve vadelilerle sınırlı değildir. Platform, kullanıcılarının herhangi bir durumda yalnızca tahminle bahse girmesine olanak sunan tahmin piyasasından herhangi bir kripto para biriminin gün içerisindeki hareketliliğinden değer belirleyen MOVE sözleşmesine kadar pek çok farklı fonksiyona sahiptir.

• MOVE Sözleşmeleri: Vadeli sözleşmelerin tam tersi olan MOVE sözleşmeleri, sözleşmenin son bulacağı tarihten kısa süre önce kripto biriminin fiyat değişimine ve hareketlerine işaret eder. Örneğin; bir coin’in 24 saatte 100 dolar değişmesi halinde sözleşme 100 dolardan alınır. Bu sözleşmeyi günlük, haftalık ya da 3 aylık olarak yapabilmek mümkündür.
• BVOL Tokenları: kripto piyasalarının zımni dalgalanmalarını takip etmeye çalışan ERC-20 tokenları olarak ifade edilir. BVOL tokenları genellikle BTC-PERP ve FTX MOVE sözleşmeleri üzerinden zımni dalgalanmalarına maruz kalabilir.
• Staking: FTX platformu, yerel tokenı olan FTT’yi stake etme imkânı sağlayan bir borsadır. FTT stake etmek platform kullanıcılarına çeşitli avantajlar sağlarken, bununla alakalı detaylı bilgilere resmi internet sitesinde yer veriliyor.
• Tahmin Piyasaları: Kullanıcıların gerçek hayattaki olaylarla alakalı tahminde bulunup bahis yapabilmesine izin verir.  
• OTC Piyasası: Büyük miktarlarda kripto para satın almak ya da satmak isteyen yatırımcılara tezgâh üstü ticaret masası fırsatı tanır.

FTX Borsasının Yerel Tokeni: FTT

FTT; FTX borsasının yerel tokeni ve aynı zamanda en önemli yapı taşı olarak ifade edilir. Bitcoin ve diğer pek çok popüler kripto para birimi gibi FTT tokenı da alınıp satılabilen, değer taşıyan, finansal işlemlerin gerçekleştirilebildiği bir dijital varlıktır. FTT tokenının değerini desteklemek için alım, satım ve yakım yapan türev ticaretinin öncü ismi FTX borsası, bu işlemleri düzenli bir şekilde gerçekleştirir.

FTT tokenı kullanmanın pek çok farklı avantajı bulunur. Bunlardan en önemlisiyse işlem ücretlerinde indirim yapabiliyor olmasıdır. Vadeli işlemlerde sadece daha az bir işlem ücreti ödenmezken, aynı zamanda daha güçlü spread’lar elde edebilmek mümkündür. Bu platformdaki aktif traderlar için yüzdelik birim yüzde 60’a kadar çıkabilir. Üstelik traderlar bu yerel tokeniı ilerleyen süreçlerdeki pozisyonlar açısından teminat olarak da kullanabilme şansına sahiptir.

Başta türev ticareti olmak üzere bu alanda sunduğu pek çok farklı olanakla dikkat çeken FTX borsası, deneyimli traderlar açısından son derece iyi bir deneyim olarak değerlendirilebilir.