Kripto piyasalarına yeni giriş yapanların bilmesi gereken pek çok kavram bulunurken bunlardan biri de Segregated Witness’dır. Kripto piyasalarında sıklıkla karşılaşabilmenin mümkün olduğu SegWit hakkında detaylı bilgiye sahip olmak, bilinçli bir şekilde hareket edebilmek konusunda faydalı olacaktır.
Segregated Witness (SegWit) Nedir?
Ayrılmış Tanık anlamına gelen Segregated Witness, 2015 yılında geliştirilerek blok zinciri ağlarına kazandırılan bir tür protokoldür. Blok zinciri ağlarının geçmişte ve günümüzde karşılaştığı ölçeklenebilirlik problemine karşı bir çözüm olduğu düşünülen protokol, kısaca SegWet adıyla da bilinir.
Bitcoin ağı ortalama olarak 10 dakikalık aralıklarla ağ yeniler ve yeni bir blok doğrulaması gerçekleştirir. Bu blokların her birinde birden fazla işlem yer aldığından, blok büyüklüğü diğer bloklarda da doğrulanabilecek işlem sayısı üzerinde etkilidir. Mevcut sistemde Bitcoin blok zincirinin gerçekleştirdiği işlem sayısı saniyede 7 adetle sınırlıdır.
Bu anlamda geliştirilen SegWit’in amacı imzaların işlem verisinin yanında bulunmayacağı biçimde blok verisinin tekrardan düzenlenmesini sağlamaktır. Başka bir şekilde açıklayacak olursak; SegWit güncellemesi işlem verisiyle imzaların birbirinden ayrıştırılmasını sağlar. Bu sayede her bir blokta daha çok işlem depolanabilme imkânı elde edilirken, aynı zamanda ağdaki iş üretiminin de artırılması sağlanabilir.
Saniyede ortalama 7 işlem gerçekleştirebilmesi sebebiyle Bitcoin işlemlerinin tamamlanması çoğunlukla zaman gerektirir. Bu durum, saniyede binin üzerinde işlem yapan diğer ödeme çözümlerine ve finansal ağlara nazaran son derece yavaştır.
Bu doğrultuda 7 yıl öncesinde geliştirilerek blok zinciri ağlarına kazandırılan SegWit’in mimari Bitcoin geliştiricisi Pieter Wuille ve genel olarak Bitcoin Core katılımcıları olarak bilinir. Yaklaşık 2 yıl sonrasında gerçekleştirilen Segregated Witness güncellemesi, Bitcoin ağına bir soft fork yani yumuşak çatallama şeklinde dahil edildi.
Günümüz piyasalarında Bitcoin ve Litecoin’in de içinde bulunduğu pek çok farklı dijital varlık projeleri, Segregated Witness’ı tercih ediyor. Blok kapasitesi, protokol güncellemesi, artan işlem hızı ve sayısı gibi çeşitli faydalar sağlayan bu protokol, aynı zamanda işlem hatası olarak ifade edilen probleme de çözüm sunmuş oluyor.
SegWit’in Faydaları Nelerdir?
SegWit’in sunduğu faydalar çeşitlilik gösterirken bunlardan en önemlileri şunlardır:
Kapasitenin genişletilmesi
İşlem değiştirilebilirliğinin önlenmesi
İşlem hızının artırılması
Kapasitenin Geliştirilmesi
Kapasitenin genişletilmiş olması, SegWit’in blok ağlarına sağlamış olduğu en önemli yararlardan biridir. Bu protokolde işlem girdisinden tanık çıkarılarak bir blok üzerinde daha çok işlemin saklanabilir olması mümkün hale getirilmiştir.
İşlemler genellikle 2 farklı unsurdan oluşur. Bunlar; girdiler ve çıktılardır. Ana fikirde bir girdinin içeriğinde göndericinin adres bilgileri açıkça yer alırken, çıktıda bu durum tam tersi olarak alıcının bilgilerine yer verilir. Ancak bu durumda göndericinin transfer edilen fonların elinde olduğunu ispat etmesi önemlidir. Bu ispatı dijital bir imzayla sağlayabilmek de mümkündür.
SegWit’in olmadığı imza verisi, bloğun yüzde 65’ine sahiptir. Bu protokolle tanık, işlem girdisinden çıkarılır. Bu sayede efektif blok 1 MB’den 4 MB’e çıkarılmış olur. Diğer yandan bu protokolün blok hacminde gerçek bir artış oluşturamadığına dikkat edilmelidir. Bunun aksine Segregated Witness, blok hacmi sınırını zorlamadan efektif blok hacmini genişleten bir çözüm olarak değerlendirilir. Bu durumda gerçek blok hacmi 1 MB olsa da efektif blok 4 MB hacme sahip olacaktır.
İşlem Değiştirilebilirliğinin Önlenmesi
Segregated Witness’in faydalarından bir diğeri ise işlem değişikliğinin engellenmesidir. İşlem tanıkları üzerinde oynanma potansiyeli taşıması Bitcoin’in en önemli problemlerinden biri olurken, bu özellik sayesinde işlem değişikliği yapılabilmesinin önüne geçilecektir.
SegWit sayesinde imzalar işlem verisine dahil edilmez. Böylelikle veride herhangi bir değişiklik yapılabilmesi söz konusu olmazken, bu güncelleme sayesinde blok zinciri topluluğunda ikinci katman protokoller ve akıllı sözleşmeler gibi gelişmelere olanak sağlanır.
İşlem Hızının Artırılması
Türkçe karşılığıyla Ayrılmış Tanık olarak bilinen bu protokol, daha çok işlem depolama kapasitesine sahip bloklarla işlem hızını artırabilme özelliği taşıyor. Çünkü blok zincirinde devamlı olarak hareket eden işlem miktarı artış gösterebiliyor. Bir bloğun kazılması açısından ihtiyaç duyulan süre aynı olsa da aynı blokta gerçekleştirilen işlem miktarı çoğalacaktır. Bu durum TPS oranının artmasına da neden olabiliyor.
İşlem hızının artması, Bitcoin ağındaki işlem maliyetlerinin azalmasına da fayda sağlayacaktır. Ayrılmış Tanık öncesinde her bir işlem için 30 dolar ücret tahsil edilirken, bu protokol sayesinde maksimum 1 dolar ücret alınıyor.
SegWit ve SegWit2x Kıyaslaması
Soft forkun başka bir sürümü olarak ifade edilen Segregated Witness, geçmişle uyum halindedir. Bu durumu başka bir şekilde izah edecek olursak; Ayrılmış Tanık’ı kapsayacak biçimde geliştirilmeyen Bitcoin nodeları, günümüzde de işlem süreçlerine maruz kalabiliyor. Bu gibi durumlar için başka bir versiyon olan SegWit2x (S2X) isimli Ayrılmış Tanık güncellemesi tavsiye edilirken, bu güncelleme için hard forka ihtiyaç duyuluyor.
SegWit ile SegWit2x kıyaslandığında en belirgin fark S2X’in işlem gruplarında gerçekleştirilen değişikliğe ilaveten blok büyüklüğünde gerçekleştirilecek bir büyümeyi kapsayacak olmasıdır. Fakat buna rağmen idare verileri artış göstereceğinden daha geniş bloklar, madenciler ve nodelar üzerindeki sorumluluk da artacaktır.
Her ikisinin kıyaslamasında ortaya çıkan başka bir önemli farksa Ayrılmış Tanık tavsiyesinin Bitcoin topluluğu tarafından desteklenmesi ve kullanılmasıdır. Ayrılmış Tanık’ın faaliyet göstermeye başlaması, kullanıcı aktivasyonlu yumuşak çatallama anlamı taşıyan UASF kavramını ortaya çıkarır.
Bunların dışında S2X, Bitcoin yönetimindeki en kritik kurallardan birinin değiştirilmesine yönelik bir öneri olarak bilinir. Fakat protokol geliştiricileri henüz bu konuda bir fikir birliği oluşturamadığından bu hareket askıya alınmıştır.
